Dan wil de melancholie wel komen

Het laatste boek dat bij uitgeverij Babel & Voss verscheen is Verdwenen boeken van Thomas Heerma van Voss. Een mooi slotakkoord en een onverwacht succes, want gisteren werd bekend dat dit kleinood samen met het eerdere boek dat ook als afscheid van de uitgeverij bedoeld was in één band uitgegeven zal worden door Das Mag. Het succes van dat eerdere boek, Onzichtbare boeken, zorgde voor een heropleving van de hoop dat het toch nog wat zou worden met de uitgeverij. Vooral uitgever Reinjan Mulder bleef optimistisch het ene na het andere fiasco aan elkaar rijgen en bleef vol goede moed en verloor bijna nooit zijn goede humeur.

Onzichtbare boeken was nog een tragikomische boek waarin enkele jonge honden onder de vleugels van de oude rot Reinjan Mulder een uitgeverij uit de grond stampen. Wat Das Mag later werd, moet Mulder voor ogen hebben gestaan. Thomas Heerma van Voss fungeerde voornamelijk als redacteur die manuscripten afwees. Verdwenen boeken, als mooi slank boekje uitgegeven, is melancholischer van toon. (Een toon die wonderwel bij de jonge Heerma van Voss past, al mag je niet uitsluiten dat ook de leeftijd van de lezer een rol kan spelen in die waardering.)

Heerma van Voss krijgt min of meer de opdracht om nog één keer zo’n boek te maken en hij kiest daarvoor het decor van de vakanties uit zijn jeugd: Dovercourt. In dit nogal trieste Britse kustplaatsje kwam Heerma van Voss jaarlijks met het gezin van een jeugdvriend. De vader van die jeugdvriend was Reinjan Mulder die daar een appartementje had. Met het geld dat hij bij de verkoop verdiende, bekostigde hij de uitgeverij. Op de dag dat Heerma van Voss afreist voor een ultrakorte reis naar Dovercourt om inspiratie op te doen voor het laatste boek van Babel & Voss, zal zijn vriendin het einde van de relatie bevestigen door haar spullen weg te halen. Het einde van een relatie, het einde van een uitgeverij, herinneringen aan jeugdvakanties, maar nu alleen in een hotel in een troosteloos plaatsje: dan wil de melancholie wel komen.

Maar ook nu is er weer ruimte voor het tragikomische aspect van het uitgeven. Het voorlaatste boek van Babel & Voos was namelijk een grandioze mislukking: Melancholicaman van Frits Marnix Woudstra, wiens naam vermeden wordt, maar die een bedenkelijke rol heeft en zijn exemplaren met recht van retour aan boekhandelaren verkoopt, waarna Mulder alle onverkochte exemplaren terug moet kopen zonder er een cent aan verdiend te hebben. Uiteindelijk resteert het treurige beeld van een uitgever die alle onverkochte exemplaren van Melancholicaman in de papierbak stort. Het is bijna Elsschot.

Verdwenen boeken is een sympathiek portret van een uitgever (tevens medewerker van Tzum) en het laat ook wel de kracht van het schrijverschap van Thomas Heerma van Voss zien. In de eerder dit jaar verschenen roman Condities toont hij meer ambitie, maar misschien is hij gewoon beter in die quasi-achteloze manier van vertellen. Kan hij niet eens de opdracht krijgen om een deel in de reeks Privé-domein te schrijven?

Coen Peppelenbos

Thomas Heerma van Voss – Verdwenen boeken. Babel & Voss, Amsterdam. 60 blz. € 10,-.