Een dagje, een treinreis en een paar gesprekken

Bij de combinatie strips en architectuur hoort de naam van Francois Schuiten, tekenaar van De duistere steden, die hij samen met scenarist Benoit Peeters maakt. In die cyclus leunen de verhalen sterk op architectonische hoogstandjes en fraaie stedelijke entourages. Maar zij zijn niet de enigen. Het afgelopen jaar verschenen twee beeldverhalen waarin ook een wezenlijke rol is weggelegd voor architectuur, met een toevallige overeenkomst als uitgangspunt.

Eind 2019 publiceerde Nobrow het bijzondere Eileen Gray, a house under the sun, van scenarist Charlotte Malterre-Barthes en stripmaker Zosia Dzierzawska. Eileen Gray (1878-1976) was een Ierse meubelontwerper en pionier binnen het architectonisch modernisme. Haar grote faam verwerft ze in 1924, als ze samen met haar partner Jean Badovici begint aan het ontwerp voor de villa E-1027 in de Zuid-Franse plaats Roquebrune-Cap-Martin. Dat huis wordt een icoon, een voorbeeld van de ware modernistische architectuur: strak en gericht op het comfort van de bewoners – geen onhandige poespas en mooidoenerij.

In Eileen Gray, a house under the sun wordt haar levensverhaal verteld in een stijl die doet denken aan Dupuy Berberian (Meneer Jean) en Carole Maurel (Luisa, Wachten op Bojangles). Er is speciale aandacht voor de ontstaansgeschiedenis van villa E-1027: aan de hand daarvan wordt de esthetica van Gray verklaard en getoond. Het levert een specialistisch maar evengoed lezenswaardig verhaal op, dat vooral interessant is voor ingewijden, maar genoeg verklarend voor de geïnteresseerde leek.

Iets gelijks vinden we in het onlangs verschenen kleinood Victory Point, de tweede graphic novel van de Britse illustrator Owen D. Pomery. De titel van het boek verwijst naar een kleine Engelse kustplaats waar in 1933 een architectuur-experiment plaatsvindt. Onder leiding van de modernistische architect M.L. Schreiber wordt een begin gemaakt met het ‘hermodelleren’ van het plaatsje, met de bedoeling er een modeldorp van te maken; een voorbeeld van hoe men het nieuwe leven zag.

Vanwege de oorlog strandt dit plan in een vroege fase, er waren andere prioriteiten, en sindsdien is het onaffe dorp met haar bijzondere gebouwen een trekpleister voor architectuurstudenten. Het zogenaamde nieuwe leven is er alledaags geworden.

In het verhaal volgt de lezer de jonge boekhandelaar Ellen, die een bezoek brengt aan haar vader die in het dorp woont. Zij ontmoet oude klasgenoten die zijn achtergebleven, en haalt herinneringen op. Ze voelt zich losgezongen van haar eigen verleden en beziet alles met een zekere opluchting en melancholie. Met haar vader heeft ze gesprekken over vroeger, over haar moeder die is overleden en over het hoe het grote in het kleine schuilt. Na één dag gaat ze weer naar huis, terug naar de stad.

Pomery is een verteller die het vooral moet hebben van wat er buiten het verhaal plaatsvindt. Een blik, een gebouw, een uitzicht, blijkt veel meer te zeggen dan wat er daadwerkelijk wordt uitgesproken. Victory Point is eigenlijk een heel stil en ingetogen boekje, waarin meevoelen een belangrijk element is. Wie zich beperkt tot ballonlezen is zo klaar, maar heeft dan zeker 75% van alles gemist. Pas als je de rust neemt die de tekeningen uitademen ervaar je de sereniteit van de omgeving en daarbij komt Pomery’s architectuurachtergrond goed van pas. Zijn strak uitgewerkte gebouwen zien er schitterend uit.

Victory Point is mooi uitgegeven, maar is aan de kleine kant. Beter gezegd: het is iets breder dan A5 en dat is niet ideaal. De lettering is in een petieterig, cursief lettertype gezet en de vreemde bladspiegel is opgezet in vierkanten met grote vlakken boven en onder. Als het boek zo nadrukkelijk om een vierkante vorm vraagt, waarom is dan voor deze onhandige oplossing gekozen?

Het kleurpalet van Pomery is fraai en past bij de ingetogen vertelling. Zijn landschappen zijn prachtig, zijn figuren daarentegen af en toe anatomisch onbehouwen. Dat het niet stoort komt door zijn perfecte vertelstem, die op de goede momenten de juiste emotie zichtbaar maakt. Victory Point is geen groots en meeslepend werk, eerder het omgekeerde – strikt in positieve zin. Het is een klein momentje, een dagje, een treinreis en een paar gesprekken. En het regent een paar keer, op en top Brits.

Stefan Nieuwenhuis

Owen D. Pomery – Victory Point. Avery Hill. 80 blz. hardcover. € 19,99.