Op zoek naar verloren zielen

Als August Crimp als tiener een nylonkous in de bank in de huiskamer vindt en deze aantrekt, vliegt hij letterlijk tegen het plafond. Een superheld is geboren, want hij kan alleen vliegen als hij de vrouwenkleren aanheeft. Zonder die kleren is hij een doorsnee man, met vrouwenkleren is hij Dragman! Het is een mooie metafoor die Steven Appleby gebruikt in zijn graphic novel Dragman: iemand wordt sterker, beter als hij de genderidentiteit aanneemt waarin hij zich thuisvoelt. In het geval van August Crimp gebeurt dat door travestie.

Dragman is niet alleen een coming out-verhaal, al lijkt het schutblad voorin daarop te wijzen met een labyrint waarin ‘August Crimp en de reis naar mijzelf’ weergegeven wordt als een uitputtende, verwarrende zoektocht. Ook het nawoord lijkt in die richting te wijzen waarin Appleby zichzelf als vrouw presenteert, met foto’s, maar er toch nadrukkelijk bij zegt:

Ik ben August Crimp niet… Maar ik ben wel, net als August, een man die vrouwenkleren draagt, en net als August vond ik op een dag onder in een oude bank een nylonkous en trok die instinctief aan.

Naast die ietwat realistische lijn waarin August met vrouw en kind samenwoont en na de ontdekking door zijn vrouw van zijn dubbelleven het gezin bij elkaar moet houden, is er een lijn waarin August als Dragman een handelaar in zielen onschadelijk moet maken. Daarmee vervlochten is een detective-achtig verhaal waarin travestieten vermoord worden door een onbekend iemand. Die verhaalgedeelten worden ingeleid met louter tekst, een keus die ik niet helemaal snap, want ook dat had je in beeld kunnen oplossen.

Of die potpourri aan genres het boek veel sterker maakt, vraag ik me af. De lijn van superhelden is ook meteen een soort parodie op het genre. Zo heeft Dragman als helper Dog Girl, die kan veranderen in hond of meisje. Ze gaan ook naar de club van superhelden, al wordt de status van Dragman betwist. Binnen de club ontmoeten ze superheld Believer die de macht had om in dingen te geloven, maar nu in niets meer gelooft en aan de drank is. En ze zien de superheld Hindsight die in het verleden kan kijken, maar hij weet dat in de toekomst kijken nuttiger is. Die humoristische laag zit het misdaadverhaal een beetje in de weg. Als die misdadigers bij voortduring ook ‘Ha ha ha ha’ zeggen, dan weet je niet altijd zeker of je nog te maken hebt met een parodie op een vertelcliché of een vertelcliché zelf.

De tekeningen van Appleby zijn nogal minimalistisch en dat zorgt, in ieder geval bij deze lezer, voor verwarring omdat sommige personages wel erg op elkaar lijken. Het talent van Appleby komt meer tot zijn recht op spreads van één tekening dan op negen kleine tekeningen per pagina. Misschien is dit wel al te kritisch en moeten we blij zijn dat Dragman alle seksuele stereotypen binnen de superheldenverhalen omver gooit, althans aan de grenzen van het genre morrelt. Het zijn kleine stapjes die veranderingen in gang zetten en dit is zo’n stap.

Coen Peppelenbos

Steven Appleby – Dragman. Vertaald door Joost Pollmann. Podium, Amsterdam. 336 blz. € 29,95.