Montalbano blijft achter

Andrea Camilleri was een toneelregisseur, maar op advies van een vriend begon hij romans en thrillers te schrijven. Met zijn hoofdfiguur commissaris Montalbano werd hij wereldberoemd. Hij schreef meer dan twintig boeken over deze smul-paap en levensgenieter, die met zijn intuïtie vele misdaden oploste. De voorlaatste vertelling (Camillleri sterft niet lang daarna) is vertaald als De methode Catalanotti en gaat over een bijzondere theaterregisseur die zijn acteurs hypnotiseert en psychologisch tot op het bot analyseert ten behoeve van hun spel, dat zo echt mogelijk moet aansluiten bij hun onbewuste emoties. Dat gaat niet goed. Uiteindelijk wordt hij vermoord door een actrice, tenminste dat denkt zij. Wat er in werkelijkheid gebeurt, moet de lezer van deze bespreking zelf maar achterhalen.

Zelf was ik benieuwd naar de geschreven verhalen over Montalbano. Ik kende een paar films over hem, waarbij de Siciliaanse setting mij bijzonder aansprak. Ook vermaakte ik me met het spel van de acteur Luca Zingaretti en dat van de andere personages in de tv-series: Catarella, de haspelaar, Augelio, de vrouwengek, Fazio, de trouwe hulp. De series waren zo’n succes dat je nu op Sicilië een hele tocht kunt maken langs de plekken waar hij woonde, waar hij at en waar hij misdaden oploste.

De geschreven tekst viel mij niet mee. Wel vond ik iets van de humor terug, maar het spel, de gezichtsuitdrukkingen, de stiltes, het eten en drinken komen in beeld veel beter tot hun recht. Daar komt bij dat de psychologische uitdieping van de karakters nagenoeg ontbreekt. Antonia, een jonge vrouw, gaat niet in op de avances van Montalbano, maar plotseling staat ze met hem onder de douche. Ze is wispelturig in haar toenadering, dat krijgen we wel te lezen, maar wat ze denkt of voelt blijft verborgen. Een goede regisseur kan dat visueel duidelijker maken.

De taal is nogal plat, weinig verrassend en vol clichés. Ook is dit verhaal niet spannend. Een paar voorbeelden:

‘Ik ben het beslist niet geweest,’ zei mevrouw Anita uit de hoogte. Ze was werkelijk een ongelooflijke feeks.

Iemand die verhoord wordt zegt dat een van de broers van Catalanotti zich van het leven had beroofd. ‘Jammer dat Catalanotti enig kind was, dacht de commissaris bij zichzelf.’ Zulke nagedachten lezen we vaker.

‘Hij was benieuwd of Nico en Margherita nog van zich zouden laten horen. Maar als je van de duivel spreekt… De telefoon rinkelde.’
‘Montalbano, de onvervaarde ridder van onbesproken gedrag.’
‘Dat hij slachtoffer is geworden van een bedrijfsongeval, zeg maar…’

Deze vertelling besteedt veel aandacht aan het ouder worden van de commissaris; aan zijn buikje, zijn eet- en drinkgedrag. Hij komt in contact met de jonge, mooie, Antonia, die research pleegt. Het lukt hem om haar, terwijl ze toch heel eigenzinnig is en geen vaste relatie met een man wil, toch in bed te krijgen. Of manipuleert zij hem? In elk geval wordt hiermee de relatie met zijn Livia, die gedurende alle avonturen een geliefde is op afstand, beëindigd. Hij antwoordt niet op haar telefoontjes en zij besluit een eind te maken aan hun relatie. Montalbano blijft oud en alleen achter, bijna met pensioen. In de laatste scène, waar Antonia zou vertrekken met de trein, laat ze de trein toch wegrijden, maar het is duidelijk: ze zal een volgende trein nemen, weg van Montalbano.

Remco Ekkers

Andrea Camilleri – De methode Catalanotti. Serena Libri, Amsterdam. 284 blz. € 20,90.