Wederopbouwjager des Vaderlands

Het gebouw hierboven heb ik een paar dagen geleden op de foto gezet. Ik kom er vaak langs op mijn coronawandelingen. Eerlijk gezegd vind ik het een lelijk ding. Dankzij het boek Wederzien van Jaap Krol kijk ik er wat anders tegenaan.

De strakke vorm roept optimisme op: twee slaapkamers, een grote keuken en een balkon, dat is waar een mens in ieder geval recht op had – plus een stalen hekje om de fiets tegen te zetten. Met deze foto denkt u wellicht dat u meteen op het hoogtepunt van dit boek bent beland, maar dat is niet zo. De Westerflat is gewoon te mooi, aan hem is geen eer meer te behalen. Door al die aandacht is hij een zelfbewust, verwend nest geworden, die buiten de dagelijkse realiteit staat.

In Wederzien beschrijft Jaap Krol als Wederopbouwjager des Vaderlands 50 plekken in Noord-Nederland waar je nog kunt genieten van de typische naoorlogse woningbouw (met wat uitstapjes naar een brug of een rij garageboxen. Het zijn van die plekken die je overal in Nederland tegen kunt komen, maar het meest in plaats als Drachten, Hoogeveen, Emmen en Delfzijl.

Ik ben zelf opgegroeid in een rijtjeshuis uit de jaren zestig (zie foto hieronder waarop ik met mijn broer te zien ben) in Raalte. Krol zou hebben gesmuld van onze straat en ik besef pas sinds zijn boek hoe mijn concept van wat een huis in wezen moet zijn, teruggaat tot die woning. Mijn vader en moeder woonden eerst bij mijn grootouders van vader in voordat ze met twee kinderen konden verhuizen naar deze plek. Iedereen had stromend water uit de kraan, had een antenne op het dak, had een voor- en achtertuintje (met schuurtje), was aangesloten op het riool en de overstap van gaskachels naar centrale verwarming werd ook al snel gemaakt. Wat een luxe eigenlijk. Voor Krol belichaamt de wederopbouw een nieuwe tijd vol vertrouwen in de toekomst.

Toch moet de Wederopbouwjager des Vaderlands snel zijn, want overal in Nederland vallen woonblokken, bedrijfspanden en scholen ten prooi aan de slopershamer. Krol moet af en toe constateren dat hij te laat is. Wederzien laat je beter kijken naar het verleden en zelfs genieten van een betonnen bushokje in Harendermolen of een rotonde in Leeuwarden. Nu de rest van Nederland nog. Het huis van mijn jeugd staat er voorlopig nog.

Coen Peppelenbos

Jaap Krol – Wederzien, wederopbouw in Noord-Nederland. Wijdemeer, Dokkum. 120 blz. € 19,58.