Aansprekend queesteverhaal met meer vragen dan oplossingen

Over een aansprekende tekenstijl gesproken: de argeloze striplezer die Folklords ter hand neemt, wordt gegrepen door de heldere, gedetailleerde en perfect ingekleurde pagina’s. Matt Smith, de tekenaar van dienst, is onder meer bekend van Hellboy & The BPRD en Barbarian Lord. Samen met Matt Kindt, een stripmaker die voor deze gelegenheid zijn scenaristenpet opzette, maakte Smith het wonderlijke, fantasierijke epos Folklords, dat eerder verscheen in vijf losse deeltjes.

In Folklords volgen we Ansel, een jongeman die op de leeftijd is gekomen dat hij een queeste mag uitvoeren. Het wordt ons duidelijk gemaakt dat dat een lange traditie heeft in de gesloten middeleeuwse gemeenschap waarin Ansel is opgegroeid. Het wordt de jeugdigen voorgehouden dat deze zoektocht inzichten verschaft over de wereld om hen heen – en daarmee ook hun eigen positie in het grotere geheel. Daar komt bij dat Ansel dromen heeft die hij niet kan plaatsen: het lijkt alsof hij in de toekomst kan kijken. Hij verwacht dat de mysterieuze Folklords hem kunnen helpen met hun inzichten.

Het bosrijke dorp waar de jongeren opgroeien is benauwd, klein en in zichzelf gekeerd. Er leven elven, trollen en andere mythologische figuren, samen met mensen. Het is boers en benepen. Logisch dat de jeugd ertussenuit wil, de queeste is een ideale gelegenheid om iets van de wereld te zien. Ansel heeft de zijne al jaren in zijn hoofd: hij wil de Folklords vinden. Wie of wat dat zijn, blijft aanvankelijk ongewis, het enige dat we over hen te weten komen is dat Ansel beter niet achter deze types aan kan. Sterker, het wordt hem stellig afgeraden.

En daar komt nog iets bij: de gewelddadige Guild of Librarians (in dit verband moeilijk te vertalen als een club bibliotheekmedewerkers, eerder een sekte van gekapte mannen) regeert met straffe hand over de dorpelingen en wil niet dat de jongeren allerlei zoektochten ondernemen. Geen pottenkijkers, geen dwaalgedachten, geen subversieve toestanden. In plaats daarvan moet de jeugd opdrachten aannemen die de Librarians ze aanreiken. Dat voelt als spionage en controle; niks voor Ansel, die alsnog zijn eigen plan trekt. Samen met de elf Archer gaat hij op pad, op zoek naar de Folklords. Worden ze gepakt, dan hangen ze – letterlijk.

Het verhaal ontwikkelt zich daarna fraai, met ontmoetingen onderweg en verrassende inzichten over loyaliteit en vriendschap. Dan dient het slot zich aan en gebeurt er iets wat we vaker zien bij dit soort afgeronde comics: het verhaal gaat een hoek om waar alles in een compleet ander licht wordt gezet. Ineens moet de lezer de complete situatie herijken, zijn de personages anders en blijkt het aanvankelijke idee toch niet zoals gedacht. De lezer is net zo verbaasd en verrast als Ansel, die zich in dit verhaal overigens snel herpakt en er nog een positieve draai aan geeft.

Maar de lezer voelt dat anders: die is steeds een vette worst voorgehouden en krijgt een beschuit voor zijn doorzettingsvermogen. De queeste waarover steeds wordt gesproken is geen ontdekkingstocht met rugzak en vergrootglas, maar een manier om het leven te beschouwen. En dat maakt alles met terugwerkende kracht een beetje mal: welke rol hebben de figuren dan die Ansel en Archer onderweg tegenkomen? Hoe moeten we Librarians zien? Is het de politieke elite? Is het de macht in het algemeen of juist de angst voor de macht?

Na een paar vragende blikken en wat actiemomentjes keert de rust terug en maken we een sprong in de tijd. Ergens heeft de queeste van Ansel en Archer iets in gang gezet, maar hoe alles precies in elkaar steekt, is voor de lezer om uit te vogelen. In het verhaal gaat het over broodkruimels die aanwijzingen geven, zoals in het sprookje. Aanwijzingen over hoe we alles moeten zien, hoe de wereld draait. Misschien het raadsel van het leven. Wie zal het zeggen.

Stefan Nieuwenhuis

Matt Kindt & Matt Smith – Folklords. Boom! 144 blz. € 17,95.