Een azuurblauwe liefdesgeschiedenis in oorlogstijd

Cézembre is een eiland voor de Bretonse kust, vlakbij de kunstplaats Saint-Malo. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het vanwege de strategische ligging een perfecte verdedigingslinie van de Duitse bezetter die er gelegerd was. In het striptweeluik met dezelfde titel volgt de lezer de inwoners van Saint-Malo, met name de jonge geliefden Ewan en Francoise.

Deze twee ingrediënten vat Cézembre in één zwaai samen: liefde in tijden van oorlog. En er is ook het onvermijdelijke verzet tegen de bezetter, verraad, vriendschap en verdriet. Het klassieke verhaal, met een Duitse strijdmacht die naarmate de geschiedenis vordert steeds wanhopiger en roekelozer wordt.

De Franse stripmaker Nicolas Malfin (1971) tekende en schreef het verhaal en bediende zich van allerlei authentieke gebeurtenissen uit de bittere geschiedenis van Saint-Malo, dat niet bepaald gespaard bleef tijdens WO II. Dat is geen aanname: achterin beide albums wordt uitvoerig stilgestaan bij de historische context. De twee dossiers zijn uitmuntend, met interessant beeldmateriaal en leeswaardige artikelen. Dat maakt de twee Cézembre-delen extra interessant.

Toch is het die accuratesse die het verhaal soms in weg zit: omdat Malfin naast het werkelijke verloop van de oorlog ook nog het leven van een groot aantal mensen beschrijft, moet hij soms kunstgrepen uithalen om alles verteld te krijgen: met name de bombardementen van de Amerikanen in deel 2 lijken bijna onophoudelijk, omdat we die vanuit meerdere situaties meemaken. Francoise, Ewan, de bewoners die gevangen worden gehouden in de stad D’Aleth en de gewiekste overloper Bastien Fenec bewegen zich door dezelfde omgeving, maar bezien alles vanuit een ander perspectief.

Het is de verdienste van Malfin dat alles goed te volgen is, al krijgt het verhaalverloop soms iets buitelends. Dat wordt versterkt doordat de lezer al heel snel door heeft dat sommige personages hoe dan ook zullen overleven omdat ze het verhaal te veel dragen. Die spoelen dan uitgeput aan, kruipen door het oog van de naald en worden op miraculeuze wijze gespaard tijdens een heftig bombardement.

Malfin heeft de figuren goed in de vingers, hun mimiek is heel sterk uitgebeeld. Een trotse figuur als Papy, stoere zeeman met staartje, wordt heel kwetsbaar als eindelijk het besef indaalt dat hij al veel familie en vrienden is kwijtgeraakt, zijn strijdbaarheid ten spijt. Dat zijn van die kleine momenten in het verhaal waar de gebeurtenissen echt impact krijgen. Zo zijn er meer situaties die Malfin perfect aanvoelt.

Dat zit ‘m ook in andere details: in de albums is gekozen om de Duitse teksten ’tweetalig’ op te voeren: eerst in het Duits en daaronder gecursiveerd in het Nederlands – bij wijze van ondertiteling. Dat pakt onverwacht goed uit, het draagt bij aan de vijandige sfeer en de typisch Germaanse nijdigheid die er voelbaar van wordt.

De mise-en-scène is klassiek. Malfin vergaloppeert zich niet aan flitsende camerastandpunten, overdadige actiescènes en zwierige kaders. Zijn kleurgebruik past bij het verhaal: hij gebruikt het palet van een serene kustplaats, die sterker is dan de oorlog die er woedt. Een kapotgeschoten stad wordt grauw en grijs, Saint-Malo blijft azuurblauw en lichtgroen vanwege de zee. De zonsondergang waarmee het verhaal eindigt, zorgt subiet voor hoop op een betere toekomst.

Stefan Nieuwenhuis

Nicolas Malfin – Cézembre. Silvester, twee delen. Deel 1: 80 blz., deel 2: 88 blz. hardcover. € 24,95 per deel.