Verdwijnen in het boem boem boem boem

Hoe schilder je een model waar je ook verliefd op bent? Het eerste hoofdstuk van Exces speelt zich af op het atelier van kunstenaar De Zwart. Er loopt een man naar schilderijen te kijken en later komt daar het jonge schildersmodel Nim met haar beschermende sugardaddy bij. Op een natuurlijke manier weet Persis Bekkering in haar tweede roman enkele belangrijke personages op het toneel te krijgen, waarbij hoofdpersoon Nim in eerste instantie vooral geobserveerd en begeerd wordt door de aanwezige mannen. Ze hoort daar voor het eerst housemuziek en het lijkt of die muziek haar in beweging brengt, niet alleen letterlijk, het lijkt ook of ze ontwaakt. Pas in het hoofdstuk erna krijgt ze zelf een stem.

Persis Bekkering voert Nim langs diverse wereldsteden (Amsterdam, Berlijn, New York, Londen, het vijfde hoofdstuk heeft geen plaatsaanduiding) op verschillende momenten in de wereldgeschiedenis (1988, 1992, 2001, 2008, 2020). Overal waar ze komt en in de lokale clubs verschijnt, lijkt ze onheil te brengen onder haar minnaars. De nachtenlange raves vol drugs en seks eindigen meestal met de dood, soms lijkt ze zelf mee ten onder te gaan.

In tegenstelling tot veel andere romans die in de uitgaanswereld spelen, wordt Exces meer dan een beschrijving van een bepaalde scene. Bekkering refereert aan grote thema’s en motieven uit de wereldliteratuur. Soms is dat bloedirritant, bijvoorbeeld als Nim over haar vriendin Dune opmerkt: ‘Nomadic becoming, had Dune deleuziaans georakeld, met iets van bewondering in haar blik.’ Gelukkig wordt er ook minder ‘deleuziaans georakeld’. In de namen die Nim krijgt – anderen herscheppen haar door haar een andere naam te geven – gebeurt dat subtieler. Zo noemt iemand haar een keer ‘Von Nimwegen’ en meteen krijgt de roman er een extra laag bij omdat je het middeleeuwse toneelstuk Mariken van Nieumeghen voor je ziet, waarin Mariken een andere naam krijgt van de duivel en jarenlang mensen in het verderf stort.

Exces eindigt tijdens de lockdown. Nim zit met haar activistische vriendin Dune vast en zij schrijft een brief aan een man uit haar verleden. Door die brief worden voor een deel de keuzes die ze gemaakt heeft in haar leven verduidelijkt. Het schrijven van de brief werkt misschien louterend voor Nim, maar daardoor wordt ze helaas ook wat ontraadseld. Niettemin is Exces, veel meer dan Een heldenleven, het debuut van Bekkering dat in de wereld van de kunst en de klassieke muziek speelde, een roman die je als lezer emotioneel en intellectueel uitdaagt.

Coen Peppelenbos

Deze recensie verscheen eerder in een iets kortere versie in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 17 juli 2021.

(foto: Martin Abegglen via Flickr, CC BY-SA 2.0)