‘Liever Gerard Kornelis van het Reve dan zijn aan lager wal geraakte halfbroer Gerard Reve’

Amsterdam is bekend van vele musea, maar er is een literair museum dat pas bij weinigen bekend is: het Gerard Kornelis Franciscus Markies van het Reve Museum, Romantiek en Decadentie in de Jan Rebelstraat 14-J. Het museum is vanuit het Centraal station via tramlijn 17 naar het eindpunt Dijkgraafplein (Osdorp) en een kleine wandeling van vijf minuten eenvoudig te bereiken. Nederland gaat slecht om met zijn schrijvers, denk aan de recente sloopplannen van het huis van Etty Hillesum in hetzelfde Amsterdam, daarom is het zo gelukkig dat Willem van Albada (Teigetje) en Hendrik van Manen (Woelrat) in hun atelier een museum voor hun voormalige partner Gerard Kornelis Franciscus Markies van het Reve hebben opgericht. Het museum bestaat uit een vaste collectie en een wisselexpositie, die regelmatig wordt herzien. De huidige foto-expositie heeft als thema ‘Het Geheime Landgoed’ en is geopend door literatuurcriticus Jeroen Vullings. Pascal Bertrand en Johan Hooge werden door Teigetje of Tijger en Woelrat allerhartelijkst ontvangen en zijn uitgebreid door het museum geleid.

De naam Gerard Kornelis Franciscus Markies van het Reve wordt nadrukkelijk gebruikt, want dat is de naam die Reve gebruikte op het toppunt van zijn carrière. Later is hij zichzelf Gerard Reve gaan noemen, omdat volgens hem veel groten der aarde: André Gide, Anton Tsjechov, William Shakespeare, Jozef Stalin, Winston Churchill, Adolf Hitler enzovoort ook vierlettergrepige namen hadden en aangezien dat zijn bekendheid ten goede zou komen. Teigetje en Woelrat betreuren de naamwisseling en zien daarna een beeld van de mens en schrijver Gerard Reve ontstaan, mede onder invloed van zijn laatste partner Joop Schafthuizen, dat hun niet erg bevalt. Gerard Reve is vermoedelijk ‘onze Gerard’ zijn aan lager wal geraakte halfbroer, waar hij het vaak over had. Nadat ze de opening van de Revetentoonstelling in 2001 in het Letterkundig Museum mochten doen, voelden ze dat als een comeback. Schafthuizen heeft tot hun verbazing het verleden met Teigetje en Woelrat proberen uit te wissen. Ze hadden zelf na de breuk met Gerard ook vele jaren afstand genomen, maar in 2001 besloten ze Gerard Kornelis Franciscus Markies van het Reve in hun leven en in hun werk opnieuw een belangrijke plaats te geven.

Op dit moment liggen er prachtige foto’s over de start van de Franse periode die begint met de aankoop van Het Geheime Landgoed. Zo zijn er foto’s van Germaine Chastan, de Franse eigenaresse, die het land aan Gerard verkocht. Willem vertelde dat ze het land voor niks konden krijgen, maar dat wilde de schrijver niet. Reve heeft het uiteindelijk voor een vriendenprijs gekocht. Door de foto’s van de tentoonstelling krijg je een mooi beeld van de locatie, de omgeving en de bewoners rond Het Geheime Landgoed. Ook zie je hoe er gewerkt wordt om de ruïne weer op te bouwen. Het is in die periode helaas niet afgebouwd maar nu staat er een prachtig huis dat in een bouwlaag een geschreven tekst van Reve bevat, een gezegde van Gustave Flaubert: ‘Le seul moyen de ne pas être malheureux, c’est de s’enfermer dans l’art et de compter pour rien tout le reste.’ (uit: Pensées, 1915, deel 1).

De koopakte van de grond en op de tweede foto Gerard Reve die de tekst van Flaubert in de specie schrijft.

Brief van Gerard aan Hanny Michaelis.

Een van de vele tafels (wisselexpositie) met prachtige foto’s over de beginperiode in Frankrijk, waarvan de meeste door Teigetje zijn gemaakt.

Rechtsboven Het Geheime Landgoed in de huidige staat.

Op de benedenetage staat de vaste collectie van het museum tentoongesteld. In een kastje achter slot en grendel ligt de kroontjespen waarmee de schrijver Nader tot U schreef. Willem vertelde de anekdote dat de pen opeens verdwenen bleek te zijn. Na een voordracht was Reve thuisgebracht door studenten. Willem liet ze als dank het schrijfkamertje zien en toen is de kroontjespen gestolen. Gelukkig heeft de dief de pen na 47 jaar uit berouw teruggebracht.

Woelrat met de Nader tot U-kroontjespen van Reve. Op de achtergrond zijn nog drie ingelijste Bijbelse prenten van Peter Vos te zien.

Natuurlijk liggen er een aantal vertalingen in de vaste collectie, onder andere de Russische vertaling van De Taal der Liefde en de Duitse vertaling van Nader tot U (1966), een boek dat hij schreef in de periode dat hij met Teigetje en Woelrat samen was.

Twee Reviaanse T&W-ontwerpen: ‘Niet tobben. Moedig voorwaarts!’ en ‘Het is het idee. Het oog wil ook wat’.

De beroemde pleitrede van Gerard Kornelis, in het ‘ezelproces’ uitgesproken op 17 oktober 1967. Het betoog werd ondersteund door psychiater/dichteres Vasalis (‘Als Gerard hiervoor wordt veroordeeld, kan een groot gedeelte van de Nederlanders worden opgesloten.’) Gerard Kornelis van het Reve werd in 1968 vrijgesproken van Godslastering door de Hoge Raad.

Het originele manuscript van het Sinterklaasverhaal ‘Een goede les.’ (Op de VPRO-site is de voordracht van dit sprookje door Reve te beluisteren.)

De typemachine van Reve en het beroemde singeltje Ik bak ze bruiner waarop hij de vier sprookjes voorleest. Links van de plaat ligt de dummy waarin de originele tekst was ingeplakt. Rechts het boek dat als dummy voor de sprookjes is gebruikt.

Ook het unieke exemplaar van Gerards poëziedebuut Gezicht op Kerstmis, opgedragen aan Teigetje, gemaakt in Greonterp valt hier te bewonderen (het eerste van de 49 gemaakte exemplaren).

Verzoeken om delen van hun archief te verkopen zijn gelukkig altijd afgeslagen. Daardoor kan het nu worden ingezet voor het museum. De liefde van Teigetje en Woelrat voor Reve spat er nog van af, bij elk verhaal over de volksschrijver benadrukt Woelrat het unieke van Gerard en Willem vertelt tussendoor nog dat zijn ouders hem naar de Amsterdamse psychiater Levi stuurden na zijn coming-out. Zijn bezoek nam een verrassende wending toen Levi vaststelde dat hij voor het eerst een niet gefrustreerde homoseksuele man zag nadat Willem net had verteld hoe gelukkig hij was.

Reve kon vloeiend in spiegelschrift schrijven, en met beide handen tegelijk.
‘Gerard is de Van Gogh van de Nederlandse literatuur, hij verdient net zo’n belangrijk museum als Vincent,’ zegt Woelrat. Over Van Gogh zei Reve: ‘De schilder die niet schilderen kon maar móest schilderen en dáárom kón schilderen,’ en zo zien Tijger en Woelrat ook Reves schrijverschap; hij móest schrijven.

Teigetje en Woelrat staan binnenkort op de KunstRAI met hun nieuwste interieurcollectie, nieuwe couturestukken, accessoires en hun nieuwste Reviaanse ‘Curiosapakketten’. Tot 2001 was hun label ‘De Jongens’, zoals Reve hun ook noemde, daarna ‘Teigetje en Woelrat’. Vergeet bij een bezoek aan het museum niet het atelier te bekijken.

De heren hebben voor Revianen bijzondere ‘Curiosapakketten’ samengesteld, die te koop zijn, waaronder ‘De avonden’ (zwarte doosje rechtsboven met foto van Gerard en zijn ouders) dat een plukje haar van de markies zelf bevat. In het museum wordt de rest van het heilige haar bewaard onder zijn bijnaam Grijze Wolf, persoonlijk afgeknipt door Woelrat (zie foto). De betreffende handtondeuse is ook nog te bewonderen in het museum. Ook werden voor de herdenkingsbijeenkomsten in Greonterp ‘Huize Het Gras’ sjaals ontworpen, die ook te koop zijn.

Tot slot

Woelrat en Teigetje heten u van harte welkom bij een bezoek aan het Gerard Kornelis Franciscus Markies van het Reve Museum en hun atelier.
Het museum is geopend op zaterdagmiddag en zondagmiddag van 13.00 tot 18.00 uur, na afspraak. Tel: 0651392811.
De KunstRAI duurt van woensdag 8 t/m zondag 12 september. Teigetje en Woelrat hebben standnummer 77. U kunt per mail een gratis toegangskaart aanvragen.
e-mail: willembruno@gmail.com website: www.teigetje-en-woelrat.nl
Instagram: teigetje_en_woelrat