‘Ben je boos op God?’

Moet je altijd de waarheid vertellen of zijn er situaties denkbaar waarbij een klein leugentje gerechtvaardigd is? Andreas denkt het laatste als zijn beste vriend Simon is neergestort met een vliegtuig en hij als vriend van de familie alles rond de begrafenis regelt. Andreas en Simon zijn al vrienden sinds Simon voor hem opkwam op school bij pesterijen. Ze doen samen een vervolgopleiding en Simon vertrekt naar Londen om stage te lopen in de financiële wereld. Een vlucht terug naar Nederland met een ultra-goedkope maatschappij wordt hem fataal.

In de week dat Andreas aan het regelen slaat, komt hij achter allerlei zaken. Waarschijnlijk had Simon in Londen een verhouding naast zijn vriendin Sanne in Nederland, de afronding van Simons studie bleek lang niet zo ver te zijn als hij dacht, hij blijkt een weddenschap aangegaan te zijn met een vrij louche figuur en of het zo op zijn werk vlotte is ook maar de vraag. Andreas neemt alle problemen op zijn nek in de hoop dat niemand achter de waarheid gaat komen. Het positieve beeld rond Simon moet intact blijven.

Precies zoals hij was is de tweede roman van Steef van Gorkum en de vertelling is een beetje ongeloofwaardig. Je beleeft alles vanuit het oogpunt van Andreas, maar over zijn eigen gevoelens kom je, op het ietwat melodramatische einde na, een weeklang niets te weten. Hij registreert wat anderen doen, maar toont zelf geen enkele emotie. ‘Wie luistert er eigenlijk naar jou?’ wordt hem zelfs een keer letterlijk gevraagd, maar ook dan blijft zijn innerlijke wereld gesloten. De verteller blijft een lege huls.

Opvallend is de religieuze component in deze roman. Zo komt de vraag aan de orde of je bidt voor het eten en welke religieuze liederen gespeeld moeten worden tijdens de begrafenis. Sanna vraagt zonder ironie aan Andreas: ‘Ben je boos op God?’ Het zijn teksten die je niet vaak meer leest in hedendaagse romans waarin personages zich vooral ontworstelen aan het geloof.

De spanning in het verhaal is vooral opgebouwd rond de vraag of het Andreas lukt om alle geheimen van Simon verborgen te houden voor de familie. Van Gorkum betoont zich daarbij geen groot stilist. Er wordt continu genikt en met het hoofd geschud, je bent bang dat die hoofden er een keer afvallen met al dat geschud. Precies zoals hij was verzuipt een beetje in dit soort vertelclichés.

Coen Peppelenbos

Steef van Gorkum – Precies zoals hij was. De Geus, Amsterdam. 256 blz. € 20,99.

Deze recensie verscheen eerder in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 3 september 2021.