De polderjongens met hun spades bij Breesaap hadden het loodzwaar. Het Noordzeekanaal liet zich niet zomaar graven. Toch werd Holland met spierkracht gespleten. Op 1 november 1876 vond de Amsterdamse handel en scheepvaart eindelijk ‘den kortsten weg naar zee door Holland op zijn smalst’. Het is dit mensenwerk – de Thorbecke-administratie sprak van ‘reuzenarbeid’ – waaraan ik denk als ik het kanaal zelf bevaar. Het water, de oevers, de lucht, alles vloeit samen alsof het altijd zo was. Zelf geschepte oernatuur.