Een pagina van onschatbare waarde

Wie vertrouwd is met het werk van Jacques & Lise, herkent de gestileerde, tot de essentie herleide prent van protagoniste Pia op de voorflap meteen. Ook eerder werk, zoals o.a. Oskar (2016), Als sneeuw voor de zon (2019) en Henry (2020) draagt die onmiskenbare stempel van vakmanschap en draagt bij tot het verrassend unieke oeuvre van dit Vlaamse duo. Dat is overigens niet toevallig, gezien hun specialisatie in grafisch design en illustratie. Ook in hun nieuwste prentenboek Pia wordt die zorg voor lay-out doorgetrokken: tegenover de crèmekleurige voorflap overtuigt Pia als robuust en toch ook afgelijnd personage dat de gehele voorpagina moeiteloos weet te vullen. Haar expressie als verweesde, zoekende figuur springt daarbij onmiddellijk in het oog.

Dat laatste is niet verwonderlijk want – en dat wordt geheel aanschouwelijk weergegeven – er ontbreekt een pagina uit Pia’s boek én dus ook dat van de lezer: ‘In elk hoekje zoekt ze haar pagina, haar pagina van onschatbare waarde.’ Door het verhaal heen volgt de lezer Pia’s zoektocht naar de verdwenen bladzijde. Die queeste brengt haar bij diverse personages, allemaal met hun eigen verhaal. Jacques en Lize spreiden die ontmoetingen telkens over een dubbele bladzijde; rechts wordt een – vaak ontredderd – personage afgebeeld. Zo treurt een dame om het verlies van haar huisdier, worden er tranen geplengd om een verloren liefde, probeert een duiker in nood redding te vinden et cetera. Net zoals in eerder werk wordt de begeleidende tekst tot een minimum beperkt, waardoor de paginagrote prenten alle aandacht krijgen die ze verdienen. Op de linkerbladzijde weerklinkt de stem van de auctoriële verteller die zich voortdurend afvraagt wat er nu precies met Pia’s verdwenen pagina gebeurd kan zijn. Onderaan volgt een kort tekstje waarin Pia’s medemensen zich al dan niet expliciet tot haar richten, met een prangende vraag of een verzoek om hulp. Pia wordt echter volledig in beslag genomen door haar eigen besognes, waardoor ze bijgevolg iedereen negeert. Dat laten de andere personages niet zomaar over hun kant gaan; aan het einde van het prentenboek confronteren ze Pia op vrij bruuske wijze met haar gebrek aan aandacht. In de wereld van Jacques en Lise is echter niets zoals het lijkt; nauwelijks een pagina verder openbaren ze via een verrassende wending Pia’s innerlijke drijfveer en haar meer dan goede bedoelingen; zo had de protagoniste haar eigen redenen om star voor zich uit te kijken en zich enkel op de verdwenen pagina te richten…

Opnieuw overtuigen Jacques en Lise met een sober en beheerst kleurenpallet; opvallende roodtinten – ook in eerder werk een eyecatcher – vormen een treffend contrast met donkergroene en beige tinten. De opvallend robuuste figuren – protagoniste Pia niet in het minst – weten de rechterpagina’s van dit prentenboek moeiteloos te vullen. Meer nog dan in de sober uitgewerkte tekst krijgt een keur aan personages er een eigen karakter. Dankzij de strakke, overdachte compositie worden de prenten nergens overladen of te druk. Nu eens overtuigen de illustratoren met wervelend-dynamische prenten, bijvoorbeeld van een ‘snotverkouden jongen’ omgeven door een wirwar van sjaals, wanten, een muts en papieren zakdoekjes, dan weer verrassen ze met een ingetogen portret van een dame met liefdesverdriet, van wie het kapsel en haar gehuilde tranen een hart vormen. Ook humor is nooit veraf, bijvoorbeeld met prenten van een als mummie ingepakte dame na een overval of een zogenaamd wegkwijnende rockster in zijn gitaarkist. Knap is ook de illustratie van de vergeetachtige oude soldaat, omgeven door allerhande voorwerpen in ongewone constellaties. De prenten ademen bovendien een nostalgisch elan uit, met plantenspelers, een oude kassa, een speelgoedpistool. Dergelijke goedgekozen details keren in meerdere prenten terug en zorgen zo onnadrukkelijk voor interne samenhang.

Drie jaar geleden schreef ik nog enthousiast over Viktor (2018) dat Jacques en Lise al bewezen geen eendagsvliegen te zijn, maar dat hun – toen nog – beperkte oeuvre ‘weleens het veelbelovende begin van een rijkgevulde carrière als eigenzinnige illustratoren kan betekenen.’ Ik voegde er – stiekem hopende op meer kwalitatieve prentenboeken – aan toe dat ik die evolutie met veel plezier van dichtbij zou volgen. En ja, met elk volgend prentenboek consolideerden zij hun unieke positie in de Vlaamse prentenboekenwereld. Het doet uitkijken naar een volgende vrucht van hun intense samenwerking.

Jürgen Peeters

Jacques & Lise – Pia. Pelckmans Uitgevers, Kalmthout. 40 blz. € 18.50.