Met de bingobus naar de jackpot

In 2006 kreeg elk bibliotheeklid Dubbelspel van Frank Martinus Arion cadeau. Terwijl een aantal mannen een partijtje domino spelen krijg je in deze klassieke roman, haast achteloos, een goed beeld van het sociale leven op Curaçao. Clark Accord, bekend van De koningin van Paramaribo, heeft met Bingo! een gelijksoortig boek geschreven.

Het golf van de armen, zo wordt het bingospel ook aangeduid en de wereld die Accord oproept is meer dan mistroostig te noemen. Leanda, een Surinaamse vouw van middelbare leeftijd, is verslaafd aan bingo. Zeker nu haar dochter Naomi met haar kindje bij haar inwoont. Wie de vader is van het kind wil ze niet zeggen. Alhoewel Leanda er een centje bijverdient door voor anderen te koken, lopen haar schulden toch op. Smachtend ziet ze dan ook uit naar de jackpot van vijfduizend euro.

Omdat de bingohallen in Rotterdam gesloten zijn, gaan Leanda en Naomi met de bus naar Amsterdam waar je midden in de rosse buurt nog ouderwets kunt spelen. Accord neemt er lekker de tijd voor. Het wachten bij de bushalte in de stromende regen, de busreis met de speciale bingobus, afgeladen met Surinamers die allemaal denken die avond hun slag te slaan, de aankomst in de hoofdstad: pas na negentig bladzijden komen de dames op de plaats van bestemming. Intussen ben je al veel te weten gekomen over de zeden en gebruiken van de bingospelers dankzij de roddel en achterklap in de bus.

In de landelijke pers is Accord nogal aangevallen op zijn stijl, vol clichés. Ook de vele Surinaamse woorden, achterin is een verklarende woordenlijst opgenomen van maar liefst acht bladzijden, zorgen er niet voor dat je lekker kunt doorlezen. Maar die bezwaren vallen weg als je ziet wat je ervoor terugkrijgt: een portret van een sociale groep die het bingospel aangrijpt om uit de misère te raken en er alleen maar dieper in wegzakt. Daarin horen geen keurig aangeharkte zinnen te staan of barokke taalbouwsels vol beeldspraak. De authenticiteit van het verhaal wordt juist onderstreept door de rauwheid van de taal.

En dan moet de bingo nog beginnen in het rokerige partycentrum, waar tot overmaat van ramp ook nog de ex-minnaar van Leanda binnenwandelt, die zo plotseling uit haar leven verdwenen was. Accord voert de verhaallijnen langzaam naar een climax. En als je het boek dichtslaat, denk je iets meer te weten van de wereld. Net als bij Arion.

Coen Peppelenbos

Clark Accord – Bingo! Nijgh & Van Ditmar, Amsterdam. 236 blz. € 18,95.

Verscheen eerder in de Leeuwarder Courant op 9 maart 2007.