Een verliefde boekhandelaarster

Kun je een liefde op latere leeftijd beginnen zonder de bagage van de rest van je leven mee te zeulen? Helen Brand, boekhandelaarster in Rotterdam, legt het aan met Leo Wasserman die op een dag haar winkel binnenkomt. De twee schrijven elkaar fictieve mails als Sappho en Anaximander waarin ze hun prille liefde in lange meanderende zinnen bezingen en zich toch kunnen verschuilen achter de woorden van een historische figuur.

Nelleke Noordervliet laat in Wij kunnen dit de hoofdpersonen afwisselend aan het woord waardoor de lezer continu veel meer weet dan de personages over elkaars achtergronden weten. Zo heeft Leo een succesvolle carrière opgebouwd na zijn traumatische jeugd waarbij hij zijn ouders in een vliegtuigongeluk verloor. Hij woont nu tijdelijk in zijn oude buurt om de gebeurtenissen uit zijn jeugd te reconstrueren en meer over zijn familie te weten te komen. De jeugd van Helen was even traumatisch, omdat ze na een ongelukkige geboorte moest leren leven met cerebrale parese, waardoor ze zich strompelend voortbeweegt. Haar moeder voedde haar met harde hand op, maar verliet het gezin toen ze veertien jaar was. Aan het begin van de liefde tussen Helen en Leo keert de moeder onverwacht terug.

Het zijn nogal wat lijntjes die Noordervliet uitzet – hierboven staan er slechts een paar – en dan slaat ook nog de covid-pandemie toe, waardoor het nog slechter gaat met de boekhandel, terwijl Helen zich al had moeten verlagen door goedkope bestsellers te gaan verkopen. De boekhandel dreigt failliet te gaan. Er zijn dus heel veel redenen te bedenken waarom de liefde onder een ongunstig gesternte is begonnen en het is wel mooi om te zien dat Noordervliet ervoor kiest om die liefde toch te laten overwinnen.

Of alle elementen in deze roman even geslaagd zijn is de vraag. De uitgesponnen mails van Sappho en Anaximander geloof je op den duur wel. Daarnaast komt in de zoektocht van Leo naar zijn familie ook de fictieve onderzoeker P.V. Spin voor die telkens in een andere gedaante opduikt. Een metafysische verschijning die Leo bijvoorbeeld meeneemt in het riool van New York en die ook als wegenwachter langsrijdt wanneer Leo met pech langs de weg staat. Op zich grappig, maar Spin orakelt dan dingen als: ‘De vrije wil is in het subject gevestigd. Toeval en voorbestemming hebben een onbestemde ontologische locatie.’ Die Wichtigmacherei, die ook op andere plekken voorkomt, heeft het verhaal helemaal niet nodig.

Coen Peppelenbos

Nelleke Noordervliet – Wij kunnen dit. Atlas Contact, Amsterdam. 352 blz. € 22,99.

Deze recensie verscheen eerder in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 28 januari 2022.