21/04/2022

Iedereen is dom (behalve Nanne Tepper)

Er zijn schrijvers die zichzelf erg serieus nemen, er zijn schrijvers die zichzelf bloedserieus nemen, en dan is (was) er nog Nanne Tepper. De zelfspot waarmee zijn columns vol zouden zitten, zoals op de achterflap van Van de kansel wordt beweerd, heb ik niet kunnen vinden. Ik lees vooral bitterheid en kwaadheid in zijn stukjes, die allemaal dezelfde boodschap hebben: iedereen is dom (behalve Nanne Tepper).

‘Recept voor de talentloze artiest: laat uw werk niet in z’n sop gaarkoken, maar stoof uw apekool net zolang tot de putlucht van uw pretenties zelfs slapende honden wakker maakt.’ Aldus het begin van de tweede column van Tepper in het Dagblad van het Noorden (28 februari 1997). En zo gaat het dit hele boek lang door met flauwiteiten op schoolkrant-niveau. Zoals zovelen, meende Tepper dat oubolligheid grappig is als je er een draai aan geeft. ‘(…) als de Friezen straks een standbeeld van W.F. Hermans hebben zal die domheid tot ver na de zondvloed als een paal boven water staan.’ En: ‘(…) U kunt zich dus wel voorstellen hoe ik er nu aan toe ben: aan het eind van mijn visserslatijn. En ik werd geacht mijn borst goed nat te maken voor het najaar (…).’ Alsmede: ‘Welja: de schrijver graaft zich in, hij buigt het hoofd, legt het soms zelfs in de schoot. En dan verwacht hij wel op zijn wenken bediend te woorden.’ Ik weet niet of dat woorden een zetfout is of een grap die ik niet begrijp.

Nanne Tepper is nu tien jaar dood, vandaar deze uitgave. Dankzij een geslaagde zelfmoordpoging werd hij niet ouder dan 50. Hij schreef drie romans (of twee romans en een novelle, daarover zijn de deskundigen het niet eens): De eeuwige jachtvelden, De avonturen van Hillebillie Veen en De vaders van de gedachte. Daarna kwam er wat de literatuur betreft de klad in.

Na Teppers dood verscheen er nog een boek met brieven (De kunst is mijn slagveld) plus een verzameling artikelen en verhalen uit kranten en tijdschriften (De lijfbard van Knut de Verschrikkelijke). En nu is er dus Van de kansel met stukjes uit het einde van de jaren ’90. Nanne Tepper scheldt hierin op Brouwers, Komrij, Mulisch, Hermans, Brakman en andere kopstukken uit de literatuur. Deze mannen met hun statuur en enorme oeuvres namen hem natuurlijk niet serieus met zijn tweeënhalve boek. Kees ’t Hart schreef ooit dat hij niet begreep waarom Willem Frederik Hermans in zijn polemieken zo vaak met een kanon op een mug schoot. Nanne Tepper was een mug die kanonnen probeerde te – Genoeg! Ik houd hiermee op, met dit Tepper bashen! Daar hebben we tenslotte Max – ‘ik ben als criticus sterk beïnvloed door Willem Frederik Hermans’ – Pam al voor. Die vond het grappig om kort op het overlijden van Tepper in 2012 een oud stuk te herplaatsen in The Max Pam Globe (ja, die bestaat) onder de kop: ‘Wees eerlijk: Nanne Tepper was een mislukt auteur’. Hierbij bezigde Pam zijn eigen flauwiteiten op eenzelfde schoolkrantniveau: ‘(…) alles, ja werkelijk alles is gesneden Groningse koek’ en: ‘(…) Yvonne die er, in haar nieuwsgierigheid naar seks, wel pap van lustte’. Ook mompelde hij iets over huisje, boompje, beestje.

Maar, Nanne Tepper een mislukt auteur? Mislukt, dat zijn slechts de meeste van deze columns; alleen die over voetbal stijgen boven hun stijl uit. Ik had het interessanter gevonden als zijn moeilijk vindbare publicaties over popmuziek* in bladen als Oor en Prime Time Magazine bijeen waren gebracht. Ik zou willen lezen wat hij te zeggen had over Captain Beefheart, Sonic Youth, NWA en The Jesus and Mary Chain. Daar, in die hoeken, zat veel van zijn passie, daar hoefde hij niks te bewijzen en daar was hij wel een autoriteit. Hij had een, naar het nummer Imaginary Diseases van Frank Zappa vernoemde garageband, waarin hij zong en gitaar speelde. Tepper runde ook zijn eigen platenlabel, No Fuckin’ Chance Records. Hij bracht er een single op uit (‘Actin’ Stupid’ van Catholic Boys) en twee elpees (‘Killer’s Kiss’ van Killer’s Kiss en ‘Go Too Far!‘ van Evolutions, respectievelijk genummerd als FUCK 001, FUCK 002 en FUCK 003. Want ook al bezat Nanne Tepper weinig zelfspot, humor had hij wel.