Kan de ander gekend worden?

De Amerikaanse auteur Anne Tyler (1941) heeft meer dan twintig romans op haar naam staan en zag al zes daarvan verfilmd. Haar werk wordt in vele talen vertaald. Kortom, Tyler is een succesauteur. Onlangs verscheen een vertaling van haar nieuwste roman, Franse vlecht, uit 2022. Het verhaal is gesitueerd in en rond Baltimore, stad aan de oostkust van de Verenigde Staten met een no-nonsense karakter, gelegen tussen het veel pretentieuzer New York en Philadelphia. In Baltimore wonen de Garretts, een familie van wie Tyler de geschiedenis tussen eind jaren 1950 en nu van twee generaties uitgebreid beschrijft: Robin en Mercy en hun drie kinderen, in volgorde van geboorte, Lily, Alice en David, en een derde generatie aan het slot nog even laat optreden.

Robin is een goedzak, die aan zijn huwelijk met Mercy ook haar erfenis van een hardware store – verkoop en reparatie van huishoudelijke apparatuur – te danken heeft. Zakelijk talent heeft Robin niet en dus worden ze er niet rijk van, maar daar maalt geen Garrett om. Zodra de kinderen zichzelf kunnen redden, laat Mercy haar
eigenzinnige karakter spreken en neemt – ook in letterlijke zin – afstand van haar man en kinderen om zich helemaal te gaan wijden aan schilderen.

David is van jongs af aan een teruggetrokken jongen, zonder goed te weten waarom vast van plan de familie te ontvluchten zodra hij dat kan en durft. Lily wordt aangedreven door impulsen en denkt pas na als een besluit onomkeerbaar is geworden. Alice ten slotte, meent de enige verstandige Garrett te zijn die de problemen van de andere gezinsleden oplost.

Wat Tyler in deze vakkundig geschreven, conventionele roman met haar licht afstandelijke, relativerende stijl goed laat zien is hoe weinig mensen van elkaar – en van zichzelf – begrijpen, zelfs als ze tot hetzelfde gezin behoren en samen opgroeien. Een paar eigenschappen van elkaar kennen we goed, van duizenden andere weten we, zonder het te beseffen, weinig tot niks, terwijl we wel degelijk sterk door onze naasten worden beïnvloed, ook dat laat Tyler zien.

Misschien is Mercy de enige die beseft hoe weinig je van je naasten weet. Zij schildert dat besef, door grote delen van haar doeken van huizen en interieurs wazig te
laten en slechts één klein element met de fijnste penselen tot in elk detail weer te geven.

Hans van der Heijde

Anne Tyler – Franse vlecht. Vertaald door Tjadine Stheeman. 312 blz. € 22,50.

Deze recensie verscheen eerder in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 22 april 2022.