De irrelevantie van het bestaan

Nergens voelt Marcel Möring (Enschede, 1957) zich echt thuis. Jarenlang woont hij in Rotterdam, waar hij zich weet aan te passen aan het ritme van het stadse bestaan. Maar als zijn relatie stukloopt en hij niet meer aan de stad is gebonden, verhuist Möring terug naar de provincie van zijn jeugd: Drenthe. In zijn nieuwe boek Familiewandeling blikt hij terug op die tijd.

Möring gaat op het landgoed Dikninge wonen in de gemeente De Wolden. Daar kan hij naar hartenlust wandelen en genieten van de bomen. Rotterdam vond hij altijd te druk, er waren te veel mensen. Het leven in de provincie verschilt wezenlijk van het leven in een grote stad:

Als er een verschil is tussen de provincie en de stad, bedacht ik in mijn enorme hotelbed, dan is het dat de irrelevantie van het bestaan op het platteland vanzelfsprekender is. Misschien omdat je de seizoenen ziet komen en gaan, omdat je weet hoe, wanneer en waarom het land is veranderd.

Möring schrijft in Familiewandeling over de vele voettochten die hij in zijn jeugd maakte. Na de basisschool verhuist hij van Twente eerst naar Zuidlaren en dan naar Assen. Daar doorloopt hij, niet zonder problemen, de middelbare school. Banjerend door het Asserbos vlucht de jonge Möring voor zichzelf. In de tweede klas wordt hij overvallen door zijn eerste depressie:

Ik wist niet wat het was, maar de combinatie van lethargische somberheid, het gevoel dat mijn keel dik was en nachten waarin ik zonder mij ervan bewust te zijn dingen kapotmaakte in mijn slaapkamer, was voldoende voor een bezoek aan de huisarts.

Hij leest om de angst op afstand te houden en probeert de somberheid uit zijn lijf te lopen. Het Balloërveld, dat schitterende gebied tussen Assen en Rolde, is zijn favoriete plek om te struinen. Familiewandeling is een intiem autobiografisch relaas over Mörings jeugdjaren en een indringend portret van zijn getraumatiseerde Joodse moeder. Ze kende geen bevrijding: ‘Het is elke dag 4 mei.’ In de oorlog verloor ze haar familie in de kampen. De angst om te verliezen is alomtegenwoordig.

In de meest schrijnende anekdote van Familiewandeling vertelt Möring hoe zijn moeder reageerde op de geboorte van zijn eerste kind: ‘Nu kun je hem alleen nog maar kwijtraken.’ Onverbloemd schrijft Möring over de relatie met zijn moeder en over het huwelijk van zijn ouders, dat hij karakteriseert als een ‘kettingbotsing van tegenstrijdigheden’. Dit alles maakt Familiewandeling tot een kleinood dat doet verlangen naar meer. Spreek vaker, geheugen!

Koen Schouwenburg

Marcel Möring – Familiewandeling. De Bezige Bij, Amsterdam. 134 blz. € 18,99.

Deze recensie verscheen eerder in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 3 december 2021.