Dromen over tijd

Dubbelgangers in je eigen huis, fietsende taxi’s over lijnen boven de stad, fabrieken vol slapende mensen (of is het steeds dezelfde mens). Het proces is het derde deel in een reeks over ambtenaar ‘Maurits Cornelis van Esk, gevangen in dromen’. Je hoeft de vorige delen () niet te hebben gelezen om binnen te komen in de opzienbarende wereld van Marc-Antoine Mathieu. Je ziet ook meteen wie twee van zijn inspiratiebronnen zijn: Kafka en M.C. Escher.

In het Het proces staat de tijd centraal. Direct aan het begin van het verhaal wordt de hoofdpersoon twee keer wakker wordt op verschillende tijden en ziet zichzelf daarbij een tweede keer wakker worden, waardoor hij weet dat er fout ergens is gemaakt. Hij rept zich (achter op de fiets) in een Escherachtige omgeving naar de fabriek waarin zijn slaap wordt onderzocht. Wat volgt is een hallucinerend avontuur waarin de vertelling zichzelf in de staart bijt en de chronologie van de gebeurtenissen niet langer vaststaat.

Mathieu kan toveren met het perspectief en een strakke lijnvoering, waarbij hij direct aansluit bij het werk van Escher. De kaders van de strip worden doorbroken zoals de tijd doorbroken is. Het deed me aan het veel frivolere, maar even absurdistische werk van Gotlib, die ook regelmatig de beperkingen van de kadreringen doorbrak. Mathieu gaat nog verder in zijn techniek en combineert op een gegeven ogenblik foto’s met tekeningen en in dit album zit er ook nog een special effect verwerkt waarin in 3D iets gebeurt. Tijd noch ruimte zijn veilig voor Mathieu.

Op de ondersteunende site worden nog meer inspiratiebronnen van Mathieu genoemd: Jorge Luis Borges, Georges Perec, Francis Masse, Spinoza, Bergson en Hergé. Dat proef je terug in het album, waarin vragen terugkomen over het besef van je eigen werkelijkheid en de werking van het brein bij dromen. Een stripmaker kortom die op een volwassen niveau zijn lezers benadert.

Of Mathieu in Nederland de waardering krijgt die hij verdient, weet ik niet. Een expositie in het Escher-museum in Den Haag zou helemaal terecht zijn.

Coen Peppelenbos

Marc-Antoine Mathieu – Het proces. Vertaald door Toon Dohmen. Sherpa, Haarlem. 46 blz. € 24,95.