Zwijgen is zilver

Dorian is een jongen van twaalf jaar, die de basisschool vaarwel heeft gezegd en naar de middelbare school moet. De zomer is voorbij, het leven begint. Maar meteen op de eerste dag wordt hij geconfronteerd met de nieuwe realiteit. Dorian stottert nogal en voelt zich tijdens het voorstelrondje in de nieuwe klas door de grond zakken. Het laatste woord dat hij spreekt is ‘Dodo’, waarna het licht als het ware uitgaat.

De oplossing om dit probleem het hooft te bieden is radicaal: Dorian besluit zijn mond te houden, als het even kan voor de rest van zijn leven. Deze beweging naar binnen brengt hem eigenlijk meteen in de problemen, iets wat hij – uiteraard – niet beseft. Zijn liefhebbende ouders kijken het in ieder geval even aan, maar tussen Dorian en zijn beste vriend Ramses, die hem eerder altijd hielp, tekent zich langzaam een verwijdering af. De boomhut waar ze in de zomer overnachtten, de rockband die ze vormden (Dorian is drummer), hun lange haar als teken van het verbond: alles is geschiedenis.

Wanneer de klas naar een natuurmuseum bezoekt, wordt Dorian door een aantal klasgenoten geblinddoekt naar een vogel gebracht. Oog in oog met de Dodo slaat zijn fantasie op hol: ‘Ik weet best dat het niet mag, maar het gaat vanzelf. Mijn arm gaat omhoog, mijn vinger strekt zich en op het moment dat de top van mijn wijsvinger zachtjes zijn snavel raakt, alsof ik het laatste woord dat daar nog op zijn tong is blijven liggen, wil bevrijden, lijkt het of de tijd stilstaat. Dit dier kent geen jaren (…) en ik krijg het vreemde gevoel dat ik alles overzie. Al mijn dromen, mijn verleden, mijn toekomst, mijn hele leven eigenlijk.’

De twaalfjarige begint te leven in zijn fantasie. Wanneer een suppoost dus suggereert dat het laatste Dodo-ei in het museum ligt, steelt hij het exemplaar en laat het thuis uitbroeden. Met het jong onder zijn hoede betreedt Dorian een parallel universum waar de tijd niet bestaat en je niets kan gebeuren. In de slaapkamer wordt zelfs een compleet eiland gebouwd (Mauritius), waar hij zich naar believen met Dodo terug kan trekken. Geen school, geen drumstel – en geen meisjes. Maar zoveel fantasie in een wereld die zo aan het veranderen is en waar jongeren zichzelf moeten uitvinden, dat dreigt spaak te lopen.

Schrijfster en beeldhouwster Mohana van den Kroonenberg schreef een net zo openhartig als complex jeugdboek, in de geest van Alice in Wonderland. Openhartig, omdat ze de wereld van een ontluikende puber prachtig vangt; jonge mensen voor wie overdrijven geen kunst is maar een manier van leven. Complex, omdat de schrijfster, ondanks de parallelle verhaallijnen, laat zien dat alles zich afspeelt in Dorian’s hoofd. Zijn schaamte wordt nergens bevestigd en niemand maakt zich druk om zijn gehakkel. Al zijn uitvluchten zijn voor de volwassen lezer te zien als een poging het leven in al zijn complexiteit onder ogen te zien. Dodo is ook een boek over vriendschap en vertrouwen – en meisjes.

Wat mij betreft had die afloop zelfs nog weerbarstiger kunnen zijn, had Dorian zichzelf met pure moed overwonnen. Maar dat vind ik vooral omdat hij in het prachtige begin zo Dorian is, een twaalfjarige die alleen voor de klas staat. Een even spannend als origineel verteld jeugdboek.

Jaap Krol

Mohana van den Kroonenberg – Dodo. Uitgeverij De Vier Windstreken, 180 blz. € 14,99