Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar maakten vanmiddag bekend dat de schrijfster Dubravka Ugrešić is overleden.

Het is onze verdrietige taak bekend te maken dat Dubravka Ugrešić vandaag, 17 maart 2023, is gestorven in haar woonplaats Amsterdam, in het bijzijn van vrienden en familie.

Ugrešić was een van de meest onderscheidende stemmen in de Europese literatuur, zowel in fictie als in essayistiek. Haar werk kenmerkt zich door een zeldzame combinatie van ironie, polemiek en compassie, van haar vroege postmoderne excursies tot haar melancholieke en elegische romans en essays over de disintegratie van haar vaderland Joegoslavië en de val van de Muur in Berlijn. Ze bewoog zich op de grens tussen literatuurwetenschap, fictie en non-fictie, en tussen de Joegoslavische en Angelsaksische en Russische culturele wereld. Toen in 1991 de burgeroorlog uitbrak in Joegoslavië had Ugrešić al een literaire en academische loopbaan opgebouwd. Ze
sprak zich duidelijk uit tegen de oorlog en tegen nationalisme en werd zo doelwit van de media. Ze werd uitgemaakt voor vijand van het volk en voor heks. Na een bezoek aan de Verenigde Staten besloot Ugrešić in Nederland te blijven, waar zij het staatsburgerschap verwierf en Amsterdam in de loop der jaren haar thuis werd, zoals ze zelf zei.

Ugrešić positioneerde zichzelf als ‘trans-nationale’ of liever nog ‘post-nationale’ auteur, en heeft zich altijd hardgemaakt voor het recht van schrijvers om zich niets van etnische of nationale grenzen aan te trekken. Ze had een scherp oog voor het lot van degenen die vanuit Oost- en Midden-Europa een toevlucht in het Westen zochten.
Onlangs verscheen een heruitgave van Museum van onvoorwaardelijke overgave, dat in 1997 eerst in Nederland uitkwam en pas vijf jaar later in Kroatië. Voor de essaybundel De cultuur van leugens (1995) ontving ze de Verzetsprijs. Belangrijke titels in haar oeuvre zijn daarnaast Ministerie van pijn (2005), Baba Jaga legde een ei (2010), Europa in Sepia (2015), De vos (2017) en Het tijdperk van de huid (2019). Het werk van Ugrešić is in meer dan dertig talen vertaald. Ugrešić doceerde aan universiteiten in de Verenigde Staten en Europa, waaronder Harvard, UCLA, Columbia en de Freie Universität van Berlijn. Ze schreef o.a. voor NRC Handelsblad, De Groene Amsterdammer en Die Zeit. Naast de Verzetsprijs ontving ze onder meer de Charles Veillonprijs voor beste Europese essaybundel, de Oostenrijkse staatsprijs voor Europese literatuur, de Heinrich Mannprijs en de Neustadt International Prize for Literature.

Dubravka Ugrešić schonk onlangs haar archief aan de Bijzondere Collecties van het Allard Pierson Museum te Amsterdam.