Vrij om je eigen leven te leiden

Wing beraamt een ontsnapping uit de dierentuin. De pinguïn wil niet langer optreden voor de bezoekers, maar een gezin stichten met zijn man Ping. In het 28 pagina’s tellende boekje voor beginnende lezers Wij gaan weg! vertelt Pim Lammers het verhaal van de kinderwens van het pinguïnstel en hun ontsnapping uit de dierentuin. Toen het in februari verscheen, was Pim Lammers zelf weg. Gevlucht voor doodsbedreigingen vanwege zijn gedicht voor de Kinderboekenweek. Dat gedicht mocht hij van een meute haters, gevoed door extreem- en christelijk-rechts, niet publiceren omdat hij een kort verhaal over pedofilie schreef.

In dat gedicht, dat de kinderboekenauteur op het Boekenbal voordroeg, vormt een pinquïnafkomst de ondertekst. Voor hij begint, vertelt Lammers dat het in de pinguïnwereld voorkomt dat stellen van hetzelfde geslacht een ei stelen en dat uitbroeden. Het lyrische ik, een kind met twee vaders, stelt vragen over zijn afkomst. Is hij als een pinguïnjong uit een nest geroofd? De vaders verzinnen de meest fantastische verhalen over zijn afkomst, die het kind eerst ingewikkeld en soms ongeloofwaardig vindt, maar direct herhaalt als er een broertje bij komt.

Net als in het gedicht speelt Lammers in zijn nieuwste kinderboek, dat in een vrolijk regenboogdesign is uitgegeven als AVI-boekje voor groep 3, met perspectieven. In Wij gaan weg! worden de vissen niet als dieren beschouwd. De charlatannerige dierentuindirecteur ziet de dieren als objecten die winst moeten opleveren en bezoekers als mensen die uitgebuit moeten worden. Dat de man een onbetrouwbaar sujet is, valt op door zijn taal en zijn uiterlijk. Illustrator Natascha Stenvert laat zijn zakken uitpuilen van de bankbiljetten. Als hij aan de poort bezoekers staat te lokken zegt hij:

‘Komt u maar!
Komt u maar!
Hier kost een kaartje veel geld!
Oeps … ik bedoel niet veel geld.’

Wing heeft er genoeg van een schouwspel te zijn. Hij haalt Ping over om weg te lopen en een ei te zoeken. Als ze afscheid nemen van de andere dieren blijken die ook allemaal een wens te hebben. Nijlpaard Nel wil de liefde ontdekken, tijger Tijs wil ‘zon, zee en heel veel rust’ en de vissen Vik en Fin dromen van roem. Dit is een heel ander verhaal dan we tijdens de coronaperiode, toen bezoek aan de dierentuin verboden was, hoorden. Deze dieren missen de bezoekers niet, ze snakken naar vrijheid en de kans zichzelf te ontplooien. Er volgt een spannende, carnavaleske ontknoping die wordt verrijkt door andere tekstsoorten als een geboortekaartje voor de baby van Ping en Wing, een social mediabericht van tijger Tijs over de liefde aan zee met reacties van Wing en andere personages en een uitnodiging van Vik en Fin, die nu optreden onder de naam Miss Viss en Vissie Spiers, voor een spetterende show.

Lammers bewees al eerder, in zijn driedelige reeks over Ridder Roa, dat AVI-boekjes voor beginnende lezers niet saai en slecht geschreven hoeven te zijn. Lammers’ taal sprankelt en zijn verhaal zit ingenieus in elkaar. Ook binnen een educatief format dat er op gericht is lezen zo gemakkelijk en plezierig mogelijk te laten verlopen lukt het de auteur om literatuur te schrijven. In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister, dichtte Goethe al in 1800.

Marie-José Klaver

Pim Lammers – Wij gaan weg! Met illustraties van Natascha Stenvert. Zwijsen, Tilburg. 28 blz. € 8,99.