Altijd trouw blijven aan jezelf

De uitnodigende voorflap van De wonderbaarlijke reis van mevrouw Suzette toont een groteske illustratie van een goedmoedig kijkende walvis, een felgele woning balancerend op zijn voorhoofd. Het geheel wordt versterkt door een fris kleurenpallet met een lentegroene achtergrond, waardoor een uitgebalanceerde contrastwerking met de grijze tinten van de walvis ontstaat. Die zorg voor vormgeving en de bijzondere aandacht voor kleurschakeringen blijft een constante in het gehele prentenboek. De kleurrijke woning van mevrouw Suzette springt bv. extra in het oog omwille van de haar omringende grijze huizen. Dat verbinden auteur en illustratrice overigens betekenisvol met haar beroep: als fluitenbouwster valt mevrouw Suzette letterlijk en figuurlijk uit de toon. De tekst van de Duitse auteur Salah Naoura blijft eerder descriptief en is geregeld (te) expliciet van opzet, bijvoorbeeld in de beschrijving van mevrouw Suzettes karakter:

Mevrouw Suzette was heel erg lief. Ze gooide altijd wat geld in de hoed van bedelaars. Ze hielp oude vrouwtjes met het dragen van hun boodschappen. Ze zette schoteltjes melk bij haar deur, voor de katten.

Wanneer mevrouw Suzette een baby in een mandje van boombast vindt, noemt ze het jongetje betekenisvol ‘Bastiaan’ en neemt ze zijn opvoeding op zich. Die beslissing markeert opnieuw een belangrijke scène in de roman, maar andermaal volstaat Naoura met een wat oppervlakkig vaststellen, waardoor deze passage aan diepgang inboet. Ook de boeiende referentie aan het Bijbelse verhaal en enkele motieven blijven onvermeld. Bastiaan blijkt net zoals z’n pleegmoeder goedhartig van karakter: hij redt een keur aan verwaarloosde dieren, wat tot nog meer ongenoegen van de toch al lichtgeraakte buren leidt. Vooral visueel krijgt dit sterk gestalte: Britta Teckentrup portretteert Bastiaan pontificaal op het dak van de woning en verspreidt z’n menagerie over het gehele huis.

De sluimerende onrust bereikt een hoogtepunt wanneer de geagiteerde buren uiteindelijk de koning inschakelen. Zijn verdict luidt eenduidig het vertrek van mevrouw Suzette, Bastiaan en hun dieren in. Het resulteert opnieuw in een sfeervolle prent: de woning baadt in het warme licht van de maan en de straatlantaarns, terwijl de wijzende, veroordelende buren in grijstinten gevangen worden. Het is wel duidelijk bij wie de sympathie van auteur en illustratrice ligt. Die verhuis heeft overigens nog wel wat voeten in de aarde, want de koning vroeg immers expliciet om de woning mee te nemen. De oplossing – via een deus-ex-machina – wordt echter snel gevonden. Te snel, want opnieuw ontbreekt een gedegen uitwerking. Het mag dan allemaal wel humoristisch, zelfs wat kolderiek aandoen, maar het is jammer dat Naoura niet verder durft reiken.

Zowel mevrouw Suzette als Bastiaan blijven flat characters, waardoor het moeilijk wordt om het verhaal echt ‘mee te beleven’. Naoura’s eerdere jeugdboeken zijn voornamelijk gekenmerkt door doldwaze gebeurtenissen en humoristische passages; een ingetogen verhaal schrijven over jezelf blijven in een weinig begripvolle omgeving heeft de auteur duidelijk (nog) niet in de vingers. Ook de Nederlandse vertaling door Edward van de Vendel blijft vrij vlak.

De thematiek van dit prentenboek ligt er dan ook vingerdik bovenop: trouw blijven aan je innerlijke stem en een plek vinden om – letterlijk – je thuis te kunnen noemen. Dergelijke onderwerpen komen tigmaal voor in de kinder- en jeugdliteratuur. Salah Naoura doet er zowel inhoudelijk als narratief weinig mee, waardoor zijn verhaal niet boven het maaiveld uitsteekt. Komt de tekst nergens echt tot leven, dan vormen de illustraties van de veel gelauwerde Duitse illustratrice de ware blikvangers. In haar gekende collagestijl bereikt ze met minimale middelen een maximale expressie. Zo blijft dit prentenboek wel overeind, maar een getalenteerd illustratrice als Britta Teckentrup had een beter verhaal verdiend.

Jürgen Peeters

Salah Naoura en Britta Teckentrup – De wonderbaarlijke reis van mevrouw Suzette. Vertaald door Edward van de Vendel. Samsara, Amsterdam. 32 blz. € 15.99.