De stad waar Nederlanders graag komen en Vlamingen ons graag zien gaan. Doorgaans zijn Nederlanders te luidruchtig, maar gelukkig zijn de cultuurliefhebbers meer van het stille soort. Wij lopen graag naar het antiquariaat van Demian, wij maken een foto van het standbeeld van Elsschot en we bezoeken wat graven op het Schoonselhof.

1 Jeroen Olyslaegers – Wildevrouw
We hadden ook WIL kunnen noemen, maar in deze historische roman komt Antwerpen goed uit de verf. Aan de vooravond van wat Nederlanders later de Tachtigjarige Oorlog zouden gaan noemen is Antwerpen nog een plek waar wetenschappers, boekdrukkers en kunstenaars samenkomen.

2 Tom Lanoye – De draaischijf
Wie is goed en wie is fout in de Tweede Wereldoorlog. Een terugkerend thema in de Vlaamse literatuur. Alex Desmedt komt voor verschillende dilemma’s te staan als hij in de oorlog de baas wordt over de theaters in Antwerpen.

3 Maud Vanhauwaert – Het stad in mij
Een dikke pil met poëzie en achtergrondverhalen en foto’s na twee jaar stadsdichterschap. Maud Vanhauwaert heeft ook veel fijne clips gemaakt met haar poëzie in Antwerpen en dit is de mooiste. Antwerpen heeft veel meer goede stadsdichters gehad waaronder Joke van Leeuwen, Tom Lanoye en Ramsey Nasr (Onze-lieve-vrouwe-zeppelin).

4 Hubert Lampo – De komst van Joachim Stiller
Antwerpen maar dan in de jaren vijftig in de roman die altijd genoemd wordt als we het over de (kleine) stroming van het magisch-realisme hebben. In de canon van de Nederlandstalige letterkunde die vorig jaar gepubliceerd werd, staat deze roman op plek 61.

5 Kristien Hemmerechts – Alles verandert
Het academische milieu in Antwerpen waarin hoofdpersoon Iris Verdonck de ‘TransSexLit-test’ toepast op meesterwerken uit de wereldliteratuur. De roman is een hommage en een feministisch antwoord op In ongenade van J.M. Coetzee.

6 J.M.H. Berckmans – Taxi naar de Boerhaavestraat
In het oeuvre van Berckmans heet Antwerpen Barakstad. Berckmans tekent de zelfkant van de stad. Lees ook Het zomert in Barakstad waarvan de titel hoopvoller is dan de rest van het boek.

7 Paul van Ostaijen – Bezette stad
De uit Antwerpen afkomstige schreef deze bundel (met daarin de bekende pagina’s met ‘Boem Paukeslag’ en ‘Zeppelin’) naar aanleiding van de bezetting van Antwerpen toen hij in 1920 als banneling in Berlijn verbleef. Geen vrolijke bundel al met al, maar wat een creatieve explosie in woord en beeld.

8 Carl Friedman – Twee koffers vol
De tweede roman van Carl Friedman speelt in het naoorlogse Antwerpen waar Chaja als au-pair gaat werken in een orthodox-joods gezin. De doem van de oorlog hangt nog over het gezin.

9 Willem Elsschot – Het dwaallicht
Drie mannen uit het oosten zijn op zoek naar Maria. Er is in Antwerpen zelfs een speciale Dwaallicht-wandeling waarin je langs diverse Elsschot-plekken kunt lopen. Dick Matena maakte een strip van deze novelle van Elsschot.

10 W.G. Sebald – Austerlitz
Dit meesterwerk van Sebald begint in Antwerpen. In het monumentale station ontmoet de verteller de raadselachtige Austerlitz. Het fantastische nocturama in de Antwerpse Zoo speelde eveneens een belangrijke rol en alleen al daarom zou dat deel van de dierentuin open hebben moeten blijven. Helaas verdween het nocturama in 2019.

(met dank aan Jonathan van der Horst en Kris Velter)

Mocht je meer leestips hebben over Antwerpen, laat die dan weten in de commentaren hieronder.

(foto Julien Grandgagnage via Wikimedia, CC BY-SA 4.0)