De honderdste geboortedag van Willem Frederik Hermans werd groots gevierd met een jubeljaar dat werd geopend en afgesloten in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, beide gelegenheden in aanwezigheid van de koning die zich had vrijgemaakt van zijn regeringswerkzaamheden. Met de verschijning van de laatste delen werden de Volledige Werken voltooid, er verschenen boeken over de schrijver en zijn oeuvre. Bij uitgeverij De Bezige Bij zijn 74 titels direct leverbaar.

In het honderdste geboortejaar van Gerard Reve is diens oeuvre bij dezelfde uitgeverij geslonken tot vier boeken: De Avonden, Werther Nieland/De Ondergang van de Familie Boslowits, Op Weg naar het Einde en Nader tot U, oorspronkelijk verschenen in respectievelijk 1947, 1949/1950, 1963 en 1966. Het zijn de enige titels die nog in druk zijn, maar ze worden ook in de betere boekwinkel vaak tevergeefs gezocht. Daarbij moet worden opgemerkt dat de laatste druk van Op Weg naar het Einde die van 2015 is – dezelfde site stelt abusievelijk dat het boek stamt uit 1983 –, die van De Avonden uit 2017.

Het Verzameld werk, dat tussen 1998 en 2001 in zes delen verscheen bij Uitgeverij L.J. Veen, Amsterdam/Antwerpen, is alleen nog antiquarisch verkrijgbaar: je koopt het al compleet voor € 37,50 op boekwinkeltjes.nl. Weliswaar betreft dat de softcover-editie, maar toch, je zou zeggen: een veeg teken.

Wordt Gerard Reve nog wel gelezen?

Wat is er gebeurd – of liever gezegd: niet gebeurd – om de aandacht voor het werk van Reve levend te houden?

Gedurende zijn leven (14 december 1923-8 april 2006) heeft de schrijver zeker niet zijn uiterste best gedaan om zijn uitgevers trouw te blijven. De Avonden verscheen bij De Bezige Bij en is daar ook altijd gebleven. Het romandebuut, indertijd op de markt gebracht onder het halfpseudoniem Simon van het Reve, ging alleen even vreemd toen het werd opgenomen in het in 1956 bij Van Oorschot verschenen Verzameld werk, bevattende de 359 pagina’s tellende oogst van pakweg tien jaar schrijverschap. Pogingen om carrière te maken als Engelstalig auteur of als toneelschrijver bleven vruchteloos.

Van Oorschot was na De Bezige Bij de tweede uitgeverij die belangrijk was voor Gerard Kornelis van het Reve. Van het Reve ging reisbrieven schrijven voor Tirade, die later op aandringen van Geert van Oorschot werden gebundeld in Op Weg naar Het Einde en Nader tot U. Beide boeken leverden zowel schandaal als succes (en eindelijk financiële voorspoed) op.
Reve en Van Oorschot gingen met ruzie uiteen, de schrijver vond onderdak bij Atheneum–Polak & Van Gennep, maar ook die samenwerking hield geen stand. Elsevier, Elsevier-Manteau, Manteau en L.J. Veen waren achtereenvolgens de uitgeverijen die met de naam Gerard Reve – zo noemde hij zich sinds 1973 – mochten pronken. Inmiddels zijn ze opgehouden te bestaan.

Het zigzaggend uitgeefbeleid van Gerard Reve (of dat van zijn zakelijk waarnemer en partner Joop Schafthuizen) komt de overzichtelijkheid van het werk, om niet te zeggen: de zichtbaarheid ervan, bepaald niet ten goede. Het lijkt er zelfs op dat Reve zelf onzichtbaar is geworden.

Reve-biograaf Nop Maas zegt: ‘Het probleem voor het naleven van Gerard Reve is dat hij uit masochisme, zelfvernietigingsdrang of pesterij Joop Schafthuizen zeggenschap heeft gegeven over zijn archief en zijn rechten. In dat archief zit van alles dat bij uitgave de belangstelling voor auteur en werk levend had kunnen houden.’

Vijf steden eren hem sinds zijn dood met een brug, singel, straat of hof, maar wat betreft initiatieven rond zijn honderdste geboortedag blijft het tot nog toe duizelingwekkend stil.

De Bezige Bij, gevraagd of er herdrukken komen of speciale uitgaven, evenementen wellicht, verwijst in een eerste reactie naar de najaarsaanbieding. Op de bladzijden 50 en 51 (van de 60) wordt de boekhandel naast een foto van Eddy Posthuma de Boer aangespoord om de ‘vier hoogtepunten uit zijn magistrale oeuvre met extra korting bij uw vertegenwoordiger’ te bestellen. (Afbeelding hierboven.)

Van Oorschot laat weten: ‘Neen, wij voeren geen enkele titel meer van Gerard Reve, dus we hebben geen feestplannen.’

Gay News komt eind dit jaar met ‘een driedelig artikel met daarin hoogte- en dieptepunten uit het leven van de Katholieke Liefdesschrijver’, vinden we op internet. Neerlandistiek.nl, het online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek, heeft tien tot vijftien Reve-liefhebbers gevraagd om, onbezoldigd, een stuk te schrijven over een van zijn boeken.

Maar we hebben nog iets meer dan drie maanden voordat het Reve-jaar begint.

Dit is de geactualiseerde bewerking van een artikel dat eerder werd gepubliceerd in Argus 153, 21 juni 2023.