Dieren met mensenproblemen

Yorick Goldewijk weet als kinderboekenschrijver steeds te verrassen. Na zijn Roald Dahl-achtige debuut Billy Extra Plankgas in 2019 maakte hij samen met zijn vrouw een prentenboek, waarna hij definitief doorbrak met Films die nergens draaien, dat in 2022 werd bekroond met een Gouden Griffel. Vorig jaar verscheen Duizend & ik, een futuristische jongerenroman.

En nu is er De boom die een wereld was, een bundel korte verhalen over dieren die in of om één en dezelfde boom wonen. ‘De boom was zo oud als de wereld en zat vol knobbels en kloven. Zijn stam stond scheef en zijn kruin was verward, alsof hij net uit bed was gestapt.’ In korte hoofdstukken maken we kennis met de bewoners: een kruisspin die eigenlijk geen vliegen meer wil eten, een steenuil die zich eerder een beetje dom vindt dan wijs, en een snoek die verliefd is op de enige andere snoek in de vijver. Het mooiste verhaal is dat over de maanvlinderrups. Terwijl iedereen om haar heen aan het verpoppen is, wil zijzelf gewoon rups blijven.

De anderen wilden meer, verder, mooier. Maar hoeveel is meer? Waar is verder? En mooier, wat valt daar nou over te zeggen? Zij hoefde niet meer, niet verder, niet mooier. Gewoon, zo, dat was wat ze wilde.

De dieren denken na over wie ze zijn, wie ze wíllen zijn en wie ze volgens anderen moéten zijn. Zo krijgen de verhalen in deze bundel allemaal een extra filosofisch laagje. Zonder dat het allemaal te zwaar en te abstract wordt trouwens, want de toon blijft licht en komisch. Onderling hebben de verhalen een subtiele samenhang. Af en toe duikt er een dier op in het verhaal van een ander dier: de glanzende houtmier van het ene verhaal wordt bijvoorbeeld even later opgegeten door de boerenzwaluw in het andere verhaal.

De illustraties van Jeska Verstegen zijn sfeervol en dromerig, met veel paarse basistinten. Soms laat ze de realiteit een beetje los (bij de bonte boomeekhoorn die verandert in een mens) of voegt ze een mooi verzonnen element toe, zoals het doorschijnende huis om de boerenzwaluw die altijd op zoek is naar iets onbestemds.

Met deze verzameling dierenverhalen met filosofische inslag lijkt Goldewijk een voorschot te nemen op de Maand van de Filosofie, die traditioneel in april plaatsvindt. Dit jaar schreef hij daarvoor het bijbehorende kinderboek rond het thema ‘chaos’, over ‘een meisje met chaos in haar lijf en een jongen met chaos in zijn hoofd’. Wéér een nieuwe stap voor Goldewijk dus.

Jos Noorman

Yorick Goldewijk – De boom die een wereld was. Illustraties van Jeska Verstegen. Ploegsma, Amsterdam. 96 blz. € 18,99.