De onderstaande recensie verscheen voor het eerst in 1998.

Hoe houd je mensen wakker?

Beklad muren, breek in, sticht brand, doe je behoefte in de privézwembaden en de mensen worden weer actief. Het décor van de roman Cocaïnenacht van J. G. Ballard is de Costa del Sol waar rentenierende miljonairs vegeteren voor de tv. De zon schijnt, maar alle activiteit is uit hun lichamen verdwenen vanaf het moment dat ze hun droom in zonnig Spanje hebben verwezenlijkt.

Charles Pentice, reisjournalist, komt naar Estrelle del Mar met alle vooroordelen die je maar kunt hebben over deze ingedutte kustsstroken. Hij komt dan ook niet voor zijn plezier of voor zijn werk, maar om zijn jongere broer Frank uit de gevangenis te halen. De geslaagde zakenman heeft namelijk bekend dat hij een brand heeft gesticht waarbij vijf doden zijn gevallen. Charles trekt die bekentenis in twijfel en gaat op onderzoek uit.

Daarmee stort hij zich in het onverwacht bruisende leven van Estrelle del Mar. Iedereen sport, feest en vrijt op deze plek, al dan niet onder invloed van drugs. Tegelijk ontdekt hij dat er veel misdaad voorkomt, terwijl niemand aangifte doet. De spil in dit geheel is Bobby Crawford, een mooie tennistrainer, die de badplaats tot leven heeft gewekt. Met goeroe-achtige charme weet hij iedereen tot daden te wekken.

Nadat hij een moordaanslag op Charles heeft gepleegd en diens auto in de brand laat steken, probeert Bobby de onderzoekende journalist mee te laten doen in zijn wereld. Net als Frank wordt Charles manager. Bij een nieuwe sportclub aan een dodelijk saaie kuststrook verderop moet hij zorgen voor leden. Pas als Bobby daar in de buurt gaat roven en vernielen, wordt de kuststrook wakker. Net als in Estrelle del Mar komt er leven in de brouwerij. Bij de sportclub stromen de leden toe.

Alhoewel de plot veel lijkt op een misdaadroman gaat het boek in eerste instantie niet over de vraag wie de vijf moorden op zijn geweten heeft. De fascinatie voor geweld en macht is belangrijker. Ook Charles laat zich op den duur gemakkelijk inpakken door de verleiding van het geld. Op een cynische manier laat Ballard zien hoe mensen nog tot activiteit zijn aan te sporen; door misdaad, seks en angst. Daarmee schetst hij niet alleen een beeld van de rijke kuststroken van de wereld, maar van de hele westerse wereld. Je hoeft maar één avond alle commerciële zenders langs te zappen om zijn gelijk bewezen te krijgen.

Coen Peppelenbos

J.G. Ballard – Cocaïnenacht. Vertaald door Guido Golüke. De Arbeiderspers, Amsterdam. 304 blz.

Deze recensie verscheen eerder in de Leeuwarder Courant op 3 juli 1998.