Een boekje om in te blijven

Zeeboerin van Anne Lichthart en Cynthia Borst is een bijzonder fraaie uitgave van de kleine uitgeverij Loopvis in Arnhem. De uitgeverij is niet alleen gericht op duurzaamheid in materialen, papier en inkt, maar laat ook een bijzondere creativiteit en inventiviteit zien in haar uitgaven. Loopvis is bekend van de ‘Kakkerlakjes’, kleine thematische boekjes waarin jonge talenten samenwerken met gevestigde makers. Ook Zeeboerin is sprankelend, verrassend, laat een grote liefde voor de verbeelding zien, zowel in taal als in beeld, en is daarmee een mooi cadeau voor klein en groot.

De illustraties zijn fijnzinnig en minimalistisch en doen soms denken aan die van Michael Dudok de Wit. Door alles wat weggelaten is, winnen tekst en afbeeldingen juist aan zeggingskracht. Het verhaal gaat over Teun die een ogenschijnlijk idyllisch leven op het land leidt. Toch mist ze iets, namelijk een ander mens. De zorgzaamheid voor de natuur blijkt uit de illustraties: kleine dieren, de seizoenen, planten, groente en fruit. Het verlangen naar verbinding van Teun is zichtbaar in de leegte van de afbeeldingen, maar ook in de uitgebeende taal die tegelijkertijd dubbelzinnig is:

Ze melkt.
Maakt kaas.
Hakt hout.
Zaait lof.
Aait mol over zijn kop.
Mol piept.
Teun hoort niets.
Mol zet zijn poten op haar schoot.
Zijn neus gaat in haar oksel.
Hij duwt.
Hij trekt. Hapt in haar laars.
Teun zucht.
O ja, ’t is melkenstijd, ik kom.
Maar opstaan doet ze niet.

De illustraties zoomen in op alledaagse details, maar soms juist weer uit in uitgestrekte, lege landschappen met alleen contouren van een mens of dier. Schaduwen en bijzondere perspectieven prikkelen de fantasie: je bevindt je in de vrije natuur, als een piepklein mensje op de grote aarde, maar het volgende moment zit je in een ordner met tabbladen, dan op het aanrecht, onder de douche of in een jampotje. Zo voel je je afwisselend vrij, eenzaam, gevangen of geborgen.

Er komt een ander mens in Teuns leven, Mats, maar hij komt van zee. De twee karakters botsen. Mats probeert zich te voegen naar het land, maar wordt ongelukkig met zijn zeebenen. Zou Teun misschien boerin op zee kunnen worden? De gedachte spreekt tot de verbeelding. Het verhaal gaat over geven en nemen, verbinden en loslaten. Hoe het precies zit, wordt nergens uitgelegd. Er blijft heel veel over om zelf in te vullen en dat maakt dat het boekje vol inspiratie zit.

De zorg voor de vormgeving is in alles van deze uitgave zichtbaar: in het papier, de kleuren, de materialen, maar ook in de kleine losse papiertjes, envelop, post-its tot aan de streepjescode op de achterkant, die met de hand (door stagiairs in de uitgeverij, heb ik mij door de boekhandel laten vertellen) in en op het boekje zijn geplakt. Het is daarin een hartveroverend tegengeluid tegen efficiëntie en verspilling. Het plezier in ‘maken’ spat er aan alle kanten vanaf, en dat maakt Zeeboerin tot een troostrijk cadeau waar je graag een poosje in wilt blijven.

Dietske Geerlings

Anne Lichthart en Cynthia Borst – Zeeboerin. Loopvis, Arnhem. 128 blz. € 22,50.

(foto’s via de website van de uitgeverij.)