Nieuws: Reacties na ontslag Arnon Grunberg ‘Een groot populair blad als Humo mag niet in populisme verzinken’
De Standaard verzamelde reacties bij collega’s van Arnon Grunberg bij Humo, nadat Grunberg na 25 jaar ontslag nam vanwege de Joden-column van Herman Busselmans.
Delphine Lecompte zegt in De Standaard:
Ik heb ook een kolderieke stijl, ik houd van de stijl van Herman Brusselmans. Maar door alle Joodse mensen over een kam te scheren en zo’n gewelddadige taal te gebruiken, heeft hij een grens overschreden.
Herr Seele heeft wel begrip voor de keuze van Grunberg en vindt het stom dat Humo hem laat lopen:
Grunberg heeft internationale klasse, Brusselmans is meer een lokaal fenomeen. […] Een groot populair blad als Humo mag niet in populisme verzinken.
Ook Kamagurka is niet op de hand van Brusselmans:
Dit soort grove veralgemeningen zijn altijd fout. In het beste geval verkondig je dronkenmanspraat, in het ergste geval inderdaad revisionisme.
Ik ben toch ook niet ‘op de hand van Brusselmans’? Hebben jullie mijn reactie in De Standaard volledig gelezen? Ik zeg daarin dat Herman een lieve man is, niet boosaardig. Maar ik zeg ook heel duidelijk dat ik zwaar til aan zijn ‘gewelddadige taal’. Antisemitische oprispingen zijn helaas opnieuw schering en inslag. Maar ik laat ze nooit passeren, zelfs niet als ze uit de pen/koker van Herman komen. En ik vind het bijzonder jammer dat Arnon Grunberg weg is bij Humo.
Delphine Lecompte
Er staat toch geen andere suggestie in het stuk? Ik snap deze reactie niet zo goed.
Delphine schreef, wat hierboven wordt geciteerd:
“Maar door alle Joodse mensen over een kam te scheren en zo’n gewelddadige taal te gebruiken, heeft hij een grens overschreden.”
Niet helemaal duidelijk is zo, wie die “hij” in het citaat is, ja, Brusselmans mag je aannemen, maar het is zo subtiel delphinesk geformuleerd, dat het ook Grunberg kan zijn – en welbeschouwd doet Grunberg dat ook, net als Brusselmans, mét Brusselmans. Heel grappig en ook diepzinnig.
Beste Coen,
Ik struikelde over: ‘Herr Seele heeft wel begrip voor Grunberg…’ Wat lijkt te suggereren dat ik er geen zou hebben. Ik heb alle begrip voor de woede (walg?) van Grunberg.
Dear Robbert-Jan: ik heb het natuurlijk over Brusselmans, in die zin die je aanhaalt.
Nu ga ik een wandeling maken met mijn nerveuze tirannieke bastaardhondjes Bernard en Zohra. Daarna ga ik een raketijsje eten en samen met de voormalige vrachtwagenchauffeur naar een documentaire over Syd Barrett kijken. Tot slot schrijf ik misschien nog een onnozel wansmakelijk overdadig gedicht over necrofiele tegelleggers, schizofrene alpacafokkers, Montenegrijnse messenslijpers en innemende lamantijnen.
Delphine Lecompte
Beste Coen, Ik struikelde over: ‘Herr Seele heeft wel begrip voor Grunberg…’ Wat lijkt te suggereren dat ik er geen zou hebben. Ik heb alle begrip voor de woede (walg?) van Arnon Grunberg. Ik betreur zijn vertrek bij Humo.
Hopelijk is het zo duidelijk voor iedereen.
Lastig hoor! Mag ik nu vertrekken en naar foute prog rock uit de jaren zeventig luisteren en een raketijsje soldaat maken?
PS Het raketijsje heeft gesmaakt, en ik raad iedereen aan om ‘Dagboek van een vermoeide egoïst’ te (her)lezen.
Eissink;
Nou nou… Het zit je blijkbaar behoorlijk hoog.
Als iemand zo enthousiast is over een regime dat vrouwen ophangt omdat ze geen hoofddoek om willen, krijg ik echter doorgaans de kriebels en visioenen van fanatici die vlaggen verbranden…
Er spelen hierbij een aantal zaken.
Ten eerste is er de vrijheid van meningsuiting. Die komt in de literatuur en het leven op de eerste plaats, en geldt vooralsnog voor iedereen, dus ook ( of vooral) voor columnisten.
Ik vond de column walgelijk, dom, en eerlijk gezegd behoorlijk gevaarlijk- maar het valt onder die vrijheid van de schrijver om neer te pennen wat hij voelt; hoe abject de moordfantasie en het op één hoop gooien van ALLE joden ook is, hij MAG het zeggen. Dat wil niet zeggen dat hij er niet om bekritiseerd mag worden. De kritiek valt immers onder dezelfde vrijheid van meningsuiting.
Ten tweede is de reactie van Grunberg vreemd, omdat hijzelf in het verleden nooit vies was van allerlei controversiële uitspraken en beweringen. Om dan vanwege deze provocerende column (die geschreven is in dezelfde stijl die Brusselmans al decennialang gebruikt om steeds weer hetzelfde boek aan de man te brengen) ontslag te nemen, is wat mij betreft dan ook wat hypocriet, en lijkt meer op effectbejag dan gebaseerd op een echte, diepgevoelde verontwaardiging. Ik zou deze stelling uiteraard graag illustreren met een stuk of twintig citaten van evenzovele filosofen, schrijvers en politicologen, maar dat is meer de specialiteit van Grunberg, dus dat laat ik voor nu maar even achterwege…
En ten slotte is daar de reactie van de redactie van Humo. De rol die de redactie in deze kwestie speelt is nogal dubieus. De redactie heeft de column ongetwijfeld gelezen voor ze die naar de drukker stuurde. Terwijl de buitenwereld alleen valt over het schrijfsel van de gekortwiekte, zelfverklaarde rockster van de Vlaamse literatuur, lijkt de redactie buiten schot te blijven. Dat is opvallend, want de redactie is dus in elk geval deels medeverantwoordelijk – anders zou je immers geen redactie nodig hebben.
Vervolgens komen ze met een verklaring, waarin ze beweren dat ze hun scribent door dik en dun steunen – om vervolgens twee dagen later alsnog het stukje lafjes van internet te verwijderen. Dat is niet bepaald een teken van een stevige redactielijn- zij hebben immers (als redactie van een journalistiek tijdschrift) de verantwoordelijkheid om in elk geval de vrijheid van meningsuiting te VERDEDIGEN ( wat niet hetzelfde is als de inhoud van Brusselmans column te vergoelijken!). Uit hun halfslachtig handelen blijkt eerder angst, om adverteerders of abonnees te verliezen, interne onmacht en een ad hoc zwabberbeleid. Als ik auteur voor dat tijdschrift was, zou ik me serieus gaan afvragen of mijn redacteur mij wel zou steunen in het geval ik in een rel zou belanden, of dat hij eerst en vooral zou proberen zijn eigen hachje te redden…
Brusselmans heeft volgens mij genoeg vaste fans om hier uiteindelijk weinig last van te hebben, maar of de redactie van Humo uit deze affaire heel goed naar voren komt, is nog maar de vraag…
Arnon Grunberg kan het zich veroorloven om bij Humo te stoppen, hij schrijft
immers ook voor de NRC en de Volkskrant.
Dat de column van Herman Brusselmans bij Arnon “in het verkeerde keelgat
is geschoten”, kan ik begrijpen, maar de discussie hierover waaiert alle kanten
op.
Schrijvers worden vaak niet begrepen vandaar deze discussie. Tzum kan daar weinig aan veranderen immers het onbegrip zit hem niet in de staart maar aan het begin. De gebektheid.
Herman Brusselmans is wel de enige binnen deze discussie die zich kan inleven in wat dit kind voelt!
Joden had moeten zijn : zionisten.
Dát neem ik hem kwalijk!
Vooraan in de discussie staat de literaire vrijheid, die ten allen tijde gerespecteerd moet worden. Brusselmans mag wél schrijven wat hij wil, in een literaire context. Nuchter of niet, stoned of niet. Het is aan de uitgever om de kwaliteit te beoordelen.
Literatuur heeft ook een belangrijk katharsis-effect: het uitspreken van taboes. Daar is moed voor nodig. Brusselmans beschrijft ook de emoties die tot zijn buikgevoel leiden. Dat zet niet aan tot agressie, au contraire. Dat is confessioneel. Dat werkt confronterend en verlossend. Hij schrijft ook nergens dat dat de juiste manier van denken of handelen is. Het is geen voorschrift, geen leidraad voor gedrag, zoals de nazi’s deden. Eigenlijk is dat een onbetreden pad in de literatuur, omdat joden historisch beschouwd alleen nog maar als slachtoffer worden gezien.
Als je beweert dat dergelijke literatuur tot jodenhaat leidt, moet je dat ook kunnen bewijzen. Van revisionisme is hier ook geen sprake. Door Brusselmans te veroordelen komt het literaire medium zelf in de problemen. Wie durft er straks nog wat te schrijven?
Wat echter niet kan, is wat Grunberg doet, namelijk een literair gegeven uit de context halen en het in verband brengen met nazi liederen uit de jaren 1930. Dat is behoorlijk gemakkelijk. Je hebt de hele geschiedenis aan je kant. Een literaire column is geen nazi pamflet. Grunberg is verondersteld dat te weten. Dat is laster en zwartmakerij en het leidt blijkbaar tot schrijvershaat. Hij is hypocriet en ontkracht de literaire vrijheid. Hij plaatst Brusselmans in een fout perspectief en giet olie op het vuur. Een puntige dolk in de rug van een collega, behoorlijk Shakespeariaans.
Het angstklimaat dat er nu weer ontstaat is ook veel problematischer dan het -bescheiden- literaire gewrocht zelf. Gemeenschappelijke hypocrisie… eigen aan de tijd? Lang leve de zondebokken!