Toekomstige winnaars van de Hans Vervoort-prijs krijgen ‘voortaan ook expliciet gelegenheid om de prijs te weigeren’. Aan uitgevers wordt gevraagd ‘alleen titels van auteurs te kandideren die graag de prijs willen winnen’.

Onlangs kwam de jaarlijkse onderscheiding ‘voor verhalend proza van neerslachtige en toch opbeurende aard’ in opspraak toen de eerste winnaar Tobi Lakmaker in zijn column in Volkskrant Magazine (22 augustus 2024) opmerkte:

Andere vereisten waren het ontbreken van een diepere laag en de afwezigheid van een boodschap. Zeker het eerste criterium vatte ik op als een diepe belediging, maar ik zit nog niet in het stadium van mijn carrière waarin ik prijzen weiger.

De Hans Vervoort-prijs is vernoemd naar Hans Vervoort door Hans Vervoort en wordt uitgereikt op 22 april, de verjaardag van Hans Vervoort. Voor wie zich op dit moment afvraagt wie Hans Vervoort precies is: het is een schrijver die, evenals ondergetekende en vermoedelijk heel wat andere auteurs, een wat gecompliceerde verhouding heeft tot literaire prijzen. Zijn oplossing daarvoor is even simpel als doeltreffend – hij wordt nu ieder jaar geëerd over de rug van een ander.

In het persbericht dat de Stichting Hans Vervoort-prijs, ondertekend door Maja Vervoort en juryvoorzitter Arjan Peters, vandaag deed uitgaan, wordt de naam van Tobi Lakmaker verhaspeld tot Toby Lakmaker en wordt aan de schrijver gerefereerd met vrouwelijke persoonlijke voornaamwoorden, misschien bedoeld als subtiele wraakneming.

Voor het eerst onthult de stichting nu ook de naam van de voorheen anonieme donateur dankzij wie de prijs 10.000 euro bedraagt. Dat is Theo Bouwman, die directeur van de Weekbladpers was in de jaren dat Hans Vervoort daar als uitgever van bladen als Vrij Nederland, Voetbal International en Opzij werkte. In de driedelige autobiografie Het bedrijf die Vervoort over die periode publiceerde, noemt hij Bouwman ‘een klein druk baasje’ met een ‘knallende lach’. Nu wordt hij opgevoerd als ‘literatuurkenner’.

Vanaf 1 november staat de aanmelding van titels die zijn verschenen tussen 1 januari en 31 december 2024 weer open voor iedereen. Het aanmeldingsformulier is te vinden op hansvervoort.nl. Daar staan ook de criteria opgesomd waaraan de aan te melden titel moet voldoen. Zo geldt ‘zelfspot bij de verteller geldt als pluspunt’ en ‘een zekere weemoed eveneens.’

Hans Vervoort heeft de prijs ingesteld omdat hij meende dat er in de Nederlandse literatuur te weinig waardering was voor vertellers-proza. Na Tobi Lakmaker wonnen Theo Holman en Leo Pleysier de prijs. De jury bestaat uit Arjan Peters (literatuurcriticus), Sholeh Rezazadeh (auteur) en Bart Leemhuis (De Nieuwe Boekhandel).

UPDATE: Op 1 november schreef Hans Vervoort op zijn Facebook-pagina: ‘Per ongeluk werd in het persbericht een mannelijke auteur met ‘zij’ en ‘haar’ beschreven, wat aanleiding was voor een mooie literaire roddel op de website Tzum.info. Dank daarvoor aan die website, want elke publiciteit is meegenomen voor een beginnende literaire prijs. En namens de Stichting Hans Vervoort natuurlijk excuses aan de betrokken auteur.’ In het herziene persbericht valt nu te lezen: ‘De eerste prijswinnaar Tobi Lakmaker liet onlangs in een column in de Volkskrant weten deze prijs voor vertellersproza eigenlijk beneden hun stand te vinden.’ (Cursivering Tzum.)