Uit protest tegen de btw-verhoging zijn sommige boekhandels vandaag een uur later opengegaan. In Den Haag gaven lezers, boekhandelaren en uitgevers gehoor aan de oproep van de CPNB om met hun favoriete boek naar het gebouw van de Tweede Kamer te komen om te laten zien ‘hoe belangrijk het is dat lezen voor iedereen betaalbaar en toegankelijk blijft’.

Oud-uitgever Joost Nijsen – hij richtte in 1997 uitgeverij Podium op – vraagt zich op Facebook af of schrijvers zich ervan bewust zijn dat door het hogere btw-tarief op boeken hun inkomen zal dalen. Het kabinet wil het lage btw-tarief van 9 procent in grote lijnen afschaffen. Dit voornemen wordt door de Tweede Kamer gesteund.

Nijsen legt uit:

Royalty’s worden berekend over de winkelprijs ex btw. Bij een boek van € 25 is dat heden (9 procent btw) € 22,94 (100/109 x 25). Bij een btw-tarief van 21 procent is dat € 20,66 (100/121 x 25).

Bij een royalty van 10 procent en een verkoop van 3.000 exemplaren ontvangt de schrijver nu € 6.870. Straks, als het tarief 21 procent zou worden: € 6.210. Het verschil wordt groter naarmate je meer succes hebt. Stel je krijgt 15 procent en verkoopt 20.000 exemplaren. Dan is de verdienste nu € 68.000, en straks € 62.000 (vang me geen vliegen af met afrondingsverschillen, het gaat om de grote lijn). Toch vervelend, bij boodschappen/energie/huur etc die alleen maar duurder worden.

Het is niet onwaarschijnlijk dat uitgevers de btw-verhoging zullen doorberekenen aan de boekenkopers. Een boek van € 22,94 ex btw kost dan in de winkel niet € 25, maar € 27,75. De auteur ontvangt dan nog steeds 10 procent over  die € 22,94, maar, zegt Joost Nijsen: ‘Punt is alleen, dat dan de verkoopaantallen mogelijk gaan dalen. Dan heeft de auteur evengoed inkomensdaling. (Dit alles geldt ook voor inkomsten uit digitale verkopen.)’

Let op: de uitgever kan dit niet repareren, bijvoorbeeld door voortaan royalty’s over prijs inclusief btw uit te keren. Want anders dan populisten en verwante, slecht rekenende klagers denken, zit er bij die uitgever (en boekverkopers) geen overwinst (als dat al eens bij een seller ontstaat, heeft hij/zij dat hard nodig om onvermijdelijke verliezen op andere titels te compenseren). Dus dat zou alleen een verplaatsing zijn van het probleem. Meest stompzinnige vanuit de coalitie zijn kreten dat mensen dan toch tweedehandsboeken kunnen kopen of naar de bieb gaan. Want die kanalen bestaan bij de gratie van schrijvers en uitgevers (die de zaak moeten opdoeken). Bovendien, deel van de lol en de betekenis van lezen is: lekker nieuwe boeken te kopen (een huiskamer cq kinderkamer zonder boeken heeft géen ziel).

Het komt er dus echt op neer dat de branche als geheel de al succesvolle lobby krachtig voortzet, en politici sommetjes voorlegt als onderhavige. Schrijvers, uitgevers en boekverkopers moeten aanhoudend zij aan zij, niet elkaar naar het leven staan.

Minister Eelco Heinen van Financiën verdedigde vorige week de voorgenomen btw-verhoging, die ook gaat gelden voor andere cultuuruitingen en sport. De coalitiepartijen steunen het voorstel, de oppositie is tegen. De btw-verhoging zou de leesvaardigheid in Nederland, vooral onder jongeren, nog verder aantasten.

Een online-petitie tegen de kabinetsplannen werd in het voorjaar meer dan 200.000 keer ondertekend.

Op de foto: Joost Nijsen.