Geen zorg? Alle reden tot zorg!

You leave in the morning with everything you own in a little black case.
Alone on a platform, the wind and the rain on a sad and lonely face.

Wie deze tekst kent, kent ook de videoclip. Een jongen verlaat het ouderlijk huis om in de grote stad een nieuwe familie te vinden. Een treurige clip. In flashbacks wordt duidelijk waarom hij van huis is gegaan. Veertig jaar geleden alweer dat ik voor het eerst danste op Smalltown Boy, de synthesizerpop van Bronski Beat. Ik niet alleen: het liedje werd een klassieker en de bijbehorende elpee – The Age of Consent – een mijlpaal. Het was een geëngageerde plaat. Zwarte hoes, met op de achterkant een kleine roze driehoek. Hoe vaak bestudeerde ik niet de bijgesloten lijst van landen waar homoseksualiteit wel of niet strafbaar was. Bij de jubileum-heruitgave van The Age of Consent is naast de lijst van 1984 die van 2024 geplaatst. Hoopvolle resultaten, vooral in Europa. Zorgelijke perspectieven in veel andere landen. Van het trio leeft alleen zanger Jimmy Somerville nog.

Door dit jubileum zocht ik de clip van Smalltown Boy op YouTube, om hem te laten zien aan H., onze vriend uit Taiwan. En met zijn blik kijk ook ik weer aandachtiger. Het verhaaltje kan ik dromen door de vele herhalingen op MTV en al die andere zenders met muziekclips. H. slaakt kreten van schrik en afschuw. Wat eerst een romance lijkt tussen twee jongens ontaardt in een achtervolging en potenrammen, zoals dat toen al werd genoemd. H. kan er niet naar kijken. En ik verbaas me erover hoe gewoon die beelden voor mij zijn geworden, zo gewoon dat ik verbaasd ben over de heftige reactie van H. op hoe de jongen in een doodlopende straat wordt ingesloten om afgerost te worden. Z’n verwondingen vind ik, in de volgende scene, wel meevallen. Het lijkt erop dat in die tijd nog niet rücksichtslos tegen hoofden werd geschopt zoals dat tegenwoordig in real life clips op X wel gebeurt.

In elkaar geslagen worden, op een pijnlijke wijze het ouderlijk huis verlaten – natuurlijk zijn dat geen beelden die uitsluitend in de vorige eeuw passen. Dat het ook heel anders kan bewijst Koen Aelterman in zijn recent verschenen graphic novel Maak je geen zorgen over ons. In de familie van Kobe is homoseksualiteit geen probleem. Hij is gewoon de homoseksuele nonkel, zoon en broer die een leuk vriendje heeft gehad, die nu weer alleen is, en, om weer wat grip op zijn leven te krijgen, op reis gaat. Niet met een little black case. Niet van de beklemmende onvrijheid van het dorp naar de grote vrije stad, maar van België naar Australië. Van zowel de tekeningen als het verhaal heb ik afgelopen weekend genoten. Vooral het hoofdstuk waarin hij kennismaakt met een Koreaanse, piano spelende, jongen, is van een subtiele schoonheid. Botsende waarden die de overgave aan lust in de weg staan.

Kobe houdt via beeldscherm contact met zijn familie in België. Het is de tijd van de aanslagen, zoals op het vliegveld van Zaventem. Genoeg redenen om zich zorgen over zijn familie te maken, zeker als het nieuws vol ellende is en het lastig is om snel contact met elkaar te krijgen. Tegelijkertijd heeft de familie ook reden om zich zorgen te maken over Kobe. Zo zwaaien ze via het beeldscherm naar elkaar, vertellen hoogtepunten van het kleine bestaan. Wat hem werkelijk bedrukt, laat Kobe niet zien. Ik denk aan de smalltown boy zittend bij zijn ouders aan de ontbijttafel. Hij pelt zwijgend en tergend langzaam zijn eitje, tot zichtbare ergernis van zijn vader. Wat gaat er om in die jongen? Zeggen wat hem werkelijk dwarszit, doet hij niet, kan hij niet – en veertig jaar later lukt het Kobe, hoewel veel vrijer geworden, in Australië ook niet.

Eric de Rooij