Reportage: Het Tuinfeest 2018 met proza, Game of Thrones, engelen en negers
Vorig jaar voorspelde schrijver Özcan Akyol op het Tuinfeest dat Ellen Deckwitz binnen vijf jaar Dichter des Vaderlands wordt. Het is nog even wachten tot we in januari weten wie Ester Naomi Perquin gaat opvolgen, maar beide dichters en voormalig Dichter des Vaderlands Ramsey Nasr maakten hun opwachting op het Deventer poëziefestival dat traditiegetrouw een dag voor de Boekenmarkt plaatsvindt.
In een viertal tuinen rondom Theater Bouwkunde in de binnenstad traden zaterdag 4 augustus zo’n dertig dichters op. Daartussen zaten dichters die verleden jaar ook optraden als Perquin, Deckwitz en Pieter Boskma en dichters die de afgelopen jaren in de prijzen vielen zoals Radna Fabias, Joost Baars, Marije Langelaar en Nachoem Wijnberg. Klinkende namen en samen met het mooie weer stond niks een geslaagd festival in de weg.
Deckwitz mocht dit jaar als gastprogrammeur het programma in de Iordentuin verzorgen en nodigde naast enkele oudgedienden een flink aantal jonge dichters uit. Luuk Wojcik werd door haar aangekondigd als één van de beste jonge dichters van Nederland en kanshebber op de ‘VSB Debuutprijs’. Wojcik intrigeerde met regels over opgroeien in een dorp ‘met klasgenoten als Roy die het beste een auto kan tekenen’ en ouders die torenhoge verwachtingen bijstellen tot ‘de wens dat hun kind niet te hard in een pakje Fristi knijpt.’ Nog zo’n jong talent was Christiaan Lomans die zichzelf begeleidde met soundscapes en meanderende gedichten voordroeg vol herhalingen.
Dat Adriaan van Dis ook op het programma stond mag verrassend heten, maar wie Deckwitz hoorde spreken over haar aanstaande bundel waarin haar Indische oma een rol speelt, snapt gelijk de keuze voor Van Dis. Gedichten heeft Van Dis niet, maar hij draagt uitstekend korte fragmenten voor uit zijn werk die prima overeind blijven staan tussen al het andere poëtische geweld. Game of Poems is het project waarin Deckwitz, Ingmar Heytze en Thomas Möhlmann samen gedichten schrijven aan de hand van hitserie Game of Thrones. Het is leuk gevonden en wordt enthousiast gebracht, maar ik hoor liever eigen werk van deze dichters. Wellicht komt dat ook doordat ik, om met Nachoem Wijnberg te spreken, ‘nog steeds niet snap hoe Game of Thrones werkt.’
Een fijn onderdeel van het programma was de bundelpresentatie van de Deventer Stadsdichter Wibo Kosters (1978). Meestal zie je een stadsdichter zijn termijn afsluiten met een bundel, maar Kosters presenteert zijn debuut inwoner halverwege zijn termijn. Modeontwerper (en broer) Bas Kosters tekende voor de vormgeving en het resultaat is een mooie bundel die aanvangt met het gedicht nieuwe inwoner en eindigt bij zijn winnende stadsgedicht over de vanzelfsprekendheid waarmee Deventer het thuis is van zijn dochtertje.
Zijn leeftijd maakt Koster gelijk de nestor van het nieuwe Dichtersgilde van Overijssel. Verdwenen is de provinciedichter, de vier opvolgers zijn Kosters, Laura van Eck (1991), Michelle Brouwer (1991) en Nick Felix (1993). De hand van productiehuis De Nieuwe Oost is hierin duidelijk te zijn, de drie laatstgenoemden studeerden namelijk allen af aan de opleiding Creative Writing van ArtEZ. Vooral de benoeming van Brouwer maakt nieuwsgierig want ze studeerde af met een erg mooie actuele bundel over de gevolgen van de gasbevingen in Groningen. Van Eck en Felix studeerden niet af met poëzie, maar passages uit het indrukwekkende Residu / Resident van Van Eck komen op het podium zeker tot z’n recht. Felix had alleen verhalen om voor te dragen en bleef daardoor een beetje de vreemde eend in de bijt. Ellen Deckwitz zal de dichters als gildemeester begeleiden en wellicht presenteert het gilde zich op het volgende Tuinfeest wat nadrukkelijker als groep.
Ondertussen is het al avond geworden en heb ik alle optredens van Jean Pierre Rawie, K. Schippers, Judith Herzberg, Abdelkader Benali en Huub van der Lubbe gemist. Gelukkig is er in elk tuin wel iets moois te horen. Tsead Bruinja maakt indruk met zijn Friestalige optreden met Zea, het solo project van Arnold de Boer, zanger en gitarist van The Ex. Marije Langelaar krijgt iedereen in de Athenaeumtuin stil met een voordracht uit haar bundel in wording. Wijnberg selecteerde gedichten over tuinen en draagt voor uit zijn nieuwe bundel Om mee te geven aan engel. Een bundel die volgens Wijnberg naast engelen ook vele negers bevat, iets waar zijn redacteur minder enthousiast over was.
Op de zonovergoten editie lijkt het alleen even bij Perquin mis te gaan: na een enthousiaste aankondiging blijkt ze niet aanwezig te zijn en de zenuwachtige en sympathieke vrijwilliger dacht dat op te lossen door het wachtende publiek alvast op een gedicht van de Dichter des Vaderlands te trakteren. Iets later blijkt dat Perquin in de verkeerde tuin op de aankondiging zat te wachten en komt het allemaal toch nog goed. Bij Nasr laat het geluid hem in de steek. Gelukkig verstaat het aanwezige publiek hem ook zonder microfoon en ontstaat er een heerlijk intieme sfeer die het optreden tot één van de hoogtepunten van het Tuinfeest maakt.
Maarten Praamstra
