Meer dan een selfie

Terwijl de Indiase nationalist Damodarbhai de verkiezingen wint, stort in Mumbai een gebouw in na een aardbeving. Manu Joseph laat in Miss Laila, gewapend & gevaarlijk de actie meteen op de eerste pagina beginnen. In de machtspoliticus Damodarbhai herken je de huidige leider van India Narendra Modi die ervoor gezorgd heeft dat een groot deel van de bevolking opgehitst werd tegen moslims. Over dat keiharde moderne India heeft Manu Joseph zijn derde roman geschreven.

Joseph gebruikt verschillende personages in zijn roman en hij laat zijn alwetende verteller in korte hoofdstukjes steeds een personage volgen zodat we allerlei fragmenten achter elkaar krijgen waarvan pas veel later de samenhang duidelijk wordt. Een belangrijke figuur is Akhila. Zij confronteert vooral linkse politici en wetenschappers met hun eigen vooroordelen in YouTube-filmpjes: pranks met een politieke ondertoon. Akhila is bij het ingestorte flatgebouw gekomen en kan het leger helpen omdat ze klein genoeg is om in een schacht af te dalen naar een man die onder het puin ligt, maar nog wel leeft. Al snel brengt Akhila informatie naar boven die zou kunnen duiden op een terroristische aanslag die op handen is en vanaf dat moment staat iedereen op scherp.

In een andere verhaallijn volg je de jonge moslima Laila (uit de titel) die met haar baas Jamal ergens naartoe rijdt. Het is onduidelijk waar ze precies naar op weg zijn. Zijn zij mogelijke terroristen of zijn ze gewoon een liefdeskoppel dat er even tussenuit knijpt? De politie en de geheime dienst zitten ze in ieder geval op de hielen. Je komt het meest te weten over Laila via haar jongere zus Aisha en op school als moslimmeisje met de nek wordt aangekeken. Via haar merk je de achterstelling van moslims op dagelijkse basis.

Het zijn nogal grote thema’s die Joseph durft aan te snijden. Geloofstegenstellingen, het morele failliet van het communisme, nationalisme, terrorisme en toch is Miss Laila, gewapend & gevaarlijk geen loodzwaar boek. Dat komt door die hoofdstukken van gemiddeld drie pagina’s, door de achtervolging van de wagen van Laila en Jamal waardoor je denkt dat je in een komische actiefilm zit en door de terzijdes, die over van alles en nog wat kunnen gaan, van film tot literatuur en dan in een paar zinnen een vlijmscherp tijdsbeeld neerzetten.

Hij herleest alleen nog maar, maar geen literatuur meer, wat een vlooienmarkt van zwakheden is. Mensen houden van literatuur zonder te beseffen dat ze zich daarmee overgeven aan de smaak van alfaculturen, patriarchen en progressievelingen. Maar miljoenen kiezen voor de overgave, onvermoeibaar op zoek naar iets van henzelf in de werken van anderen; iets, wat dan ook, wat hen eraan herinnert dat de wereld ondanks alles om hen draait. Het meeste lezen is waarschijnlijk niet meer dan een selfie.

Dat mag zo zijn voor een groot deel van de hedendaagse literatuur, bij Joseph is het anders. Hij heeft wat te zeggen over de wereld, over het India van nu. Het heeft mij in ieder geval de ogen geopend.

Coen Peppelenbos

Manu Joseph – Miss Laila, gewapend & gevaarlijk. Vertaald door Harry Pallemans. Podium, Amsterdam. 224 blz. € 19,99.