De waarheid is ondergeschikt

In hoeverre klopt je herinnering? Dat is één van de thema’s die Edzard Mik aansnijdt in zijn compacte roman Mea culpa. Marten Landman, zoon van een Maastrichtse officier van justitie, is in zijn jeugd bevriend met Erol, zoon van een Turkse gastarbeider. Als Marten op een avond samen met zijn vriendin Sybil en Erol diens broer Mehmet ophaalt van de sportschool raken ze op weg naar huis verzeild in een vechtpartij met een andere Turkse familie. Van die familie wordt de dan jonge Nazim invalide geschopt.

Die gebeurtenis in zijn jonge leven heeft niet alleen bij Marten, maar bij iedere betrokkene, zijn sporen nagelaten. Hij ontspringt de dans ondanks zijn betrokkenheid bij de vechtpartij; Erol en vooral Mehmet niet. In plaats van een carrière in het recht, gaat Marten de journalistiek in: de plek waar je de waarheid kunt onthullen. Erol wordt een gevierde advocaat van kwade zaken en is gefascineerd door het recht: de plek waar je de waarheid kunt creëren. Sybil is intussen zijn vrouw geworden.

Mik laat het verhaal jaren later beginnen op het moment dat de dochter van Nazim vermist wordt. Samen met zijn oude geliefde Sybil, die relatieproblemen heeft met Erol, keert hij terug naar Maastricht om Nazim te helpen. Dat wordt een confrontatie met het verleden en de hoofdrolspelers van toen. Elke stap die Marten zet om de vermissing op te lossen, is ook een poging om met zijn eigen verleden in het reine te komen.

Het ingenieuze van Mea culpa is dat je naarmate het verhaal vordert steeds minder zeker bent van je zaak. Was de vechtsporter Mehmet wel de man die zo agressief was of heeft een trap van Erol gezorgd voor het ernstige letsel van Nazim? Was Marten wel zo onschuldig of heeft de hoge positie van zijn vader hem uit de wind gehouden? Is zijn geheugen wel zo betrouwbaar? Mik last tegen het einde van de roman een beschrijving in van een rechtszaak waarin de oude strafpleiter Max Moszkowicz voorkomt. Die kon met een briljante redenering het beeld van een moordenaar laten kantelen in dat van een slachtoffer. De waarheid lijkt ondergeschikt aan het verhaal waarin je meegaat. De romanpersonages blijven een beetje ondergeschikt aan dit idee dat Mik nogal nadrukkelijk aan de orde stelt. Dat is jammer, want doordoor wordt Mea culpa een ietwat schematische invulling van dat idee.

Coen Peppelenbos

Edzard Mik – Mea culpa. Querido, Amsterdam. 200 blz. € 18,99.

Deze recensie stond eerder in een iets kortere vorm in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 4 januari 2019.