Leo’s werelden zijn er voor wie bingelezen aandurft

Fans van de strips van de Braziliaan Leo (Luis Eduardo de Oliviera, 1944) hebben vrijwel allemaal iets moeten overwinnen. Weinig striplezers zullen subiet en als een blok zijn gevallen voor zijn statische en houterige realistische tekenstijl. Ook de thematiek van zijn werk spreekt geen grote groepen aan – mensen uit de verre toekomst ontdekken en bewonen onbekende planeten. En toch: wie zich heeft laten overhalen om een van zijn reeksen ter hand te nemen is negen van de tien keren verkocht. Met het verschijnen van de derde integrale in de reeks De werelden van Aldebaran, getiteld Antares, is er weer een reden bijgekomen om in te stappen.

De series hebben titels die verwijzen naar de verschillende planeten die worden ontdekt: Aldebaran, Betelgeuze, Antares en de vervolgcycli Overlevenden en Terug naar Aldebaran. Iedere reeks bestaat uit vijf of zes losse albums. Terug naar Aldebaran is net begonnen, deel 2 verschijnt later dit jaar. Kort gezegd komt het hierop neer: een groep wetenschappers reist van de aarde naar een ander stelsel om daar te onderzoeken of het mogelijk is een nieuwe leefomgeving voor de mensen op te zetten. Op de aarde is het namelijk helemaal misgegaan. Dat is alvast een mooie premisse: Leo speelt met het beeld van een ecologische ondergang die wij, de mensen van nu, in gang hebben gezet. De toekomstige mens blijkt ineens heel schuldbewust en gaat daarom heel zorgvuldig te werk bij de exploratie van de planeten. Dat is niet zonder reden, zoals ze snel ontdekken: de bijzondere flora en fauna is grillig en niet gewend aan indringers.

In de strips volgen we Kim Keller en haar entourage, die vooral bestaat uit mannelijke wetenschappers en vrouwelijke avonturiers. Leo heeft er namelijk een gewoonte van gemaakt om de man-vrouw-verhoudingen op te schudden. Het is een nobel streven dat helaas matig uitpakt en de grootste zwakte is van de verhalen: Kim, Alexa en Maï Lan lopen om de haverklap in hun ondergoed rond, douchen bij iedere gelegenheid die zich voordoet, zwemmen en badderen in elk ontdekt meer en moeten zich vooral allerlei misplaatste vleierijen laten welgevallen.

De stoere mannen veranderen namelijk in onzekere puberjongetjes in de buurt van de vrouwen, die ook nog eens over ‘de perfecte rondingen en vormen’ beschikken. De aanhalingstekens stellen in dit geval niets ter discussie maar geven aan dat de vrouwen dat soort opmerkingen constant naar hun hoofd geslingerd krijgen. Iedereen is bovendien de hele tijd verliefd op elkaar en al deze zaken remmen het echte verhaal geweldig af. Het zijn obligate scènes waar je overigens gemakkelijk overheen kan lezen: ze zijn nooit relevant voor welke ontwikkeling dan ook. Des te onnozeler.

Wat de planetenreeks van Leo zo bijzonder maakt is de perfecte mix van de ontdekking van nieuwe werelden in combinatie met aardse zaken die dat moeilijk maken: zo wordt in Antares de expeditie betaald door een commercieel bedrijf dat er geld aan wil verdienen én is er een godsdienstwaanzinnige aan boord die er met zijn volgelingen een nieuwe wereldorde wil opzetten. Beide indringers maken het de wetenschappers erg lastig en zorgen er met hun eigen agenda voor dat de aanwezigheid op Antares onmiddellijk ontaardt in een nachtmerrie: ruimteschepen raken onklaar vanwege ondeugdelijke materiaalkeuze, de sekte dringt haar strikte levensvisie op waardoor mensen tegenover elkaar komen te staan en dan blijkt er ook nog te zijn gelogen over de leefbaarheid op de planeet: de mensen zijn helemaal niet voorbereid én opgewassen tegen de planten en dieren van Antares.

Leo is de onbetwiste meester van de cliffhanger. Omdat de ontdekkingstochten nog lang niet voltooid zijn en de lezer niet weet of de planeten bewoonbaar zijn, kan hij de spanning perfect vasthouden. Centrale rol hierin speelt een amorfe figuur die de mantrisse heet: het is een entiteit die verschillende gedaanten kan aannemen en die over bijzondere krachten beschikt. Althans, dat is wat we tot nu toe weten. Deze mantrisse heeft zich eerder aan de groep rond Kim geopenbaard en ze een onsterfelijkheid toebedeeld. Je zou denken dat de mantrisse niet onwelwillend tegenover de kolonisatie staat, mits het in goede banen wordt geleid, al is dat nog altijd speculatief.

Op zich zou Antares als integrale los gelezen kunnen worden, maar dat is niet aan te bevelen: er wordt in het begin summier stilgestaan bij de ontwikkelingen die tot de expeditie naar Antares hebben geleid, maar voor een goed begrip van verhoudingen en karakterontwikkeling is het toch het beste om bij het begin van het werelden-epos te beginnen, bij de Aldebaran-integrale. Het is waarschijnlijk dat je binnen afzienbare tijd alle integrales in huis hebt: Leo is de uitvinder van het binge-lezen en dat is beslist geen straf.

Stefan Nieuwenhuis

Leo – Antares integraal. Dargaud. 312 blz. hardcover. € 38.60.