Iemand overeind helpen

De psychologe Grace vindt op een dag tijdens het skiën in de bergen van Canada een man die een mislukte zelfmoordpoging heeft gedaan. Ze belt de ambulance gaat mee naar het ziekenhuis voor de nodige formaliteiten, maar gaat ook met hem mee naar zijn huis als het eigenlijk niet meer nodig is. Meer en meer raakt ze betrokken bij zijn leven. Ze wordt zijn psycholoog en vriend. Hij draagt overduidelijk verschrikkelijke verhalen met zich mee, maar hij houdt niet van praten.

De relatie tussen een psychologe en een zwijgzame man met duistere kanten lijkt het recept voor een zoetsappig verhaal, maar dat is Help van Alix Ohlin beslist niet. Het zijn personages met een zwaar gemoed waar – vooral door de lichtvoetige stijl – toch een bepaalde vrolijkheid in schuilt. Alsof Ohlin laat zien: zo is het leven, het is jammer, maar er komen ook nog andere dagen.

De ouders van Grace waren beiden arts met een prettig gestructureerd leven. Iedere dag kwamen ze om vijf uur thuis en dronken een glas witte wijn terwijl ze de dag doornamen. Ze waren veeleisend en perfectionistisch. Grace heeft nooit aan die perfectie van haar ouders kunnen tippen, altijd voelt ze de schaduw van dit volgens haar perfecte voorbeeld. Als tiener had ze op professioneel niveau skiër kunnen worden, maar na een abortus had ze er ineens geen zin meer in. De zwangerschap vertelde ze aan niemand. Later trouwt ze en probeert ze toch net zo’n leven te leiden als haar ouders; het loopt uit op een scheiding. Met groot gemak laveert Ohlin tussen heden en verleden, introduceert ze nieuwe personages en houdt ze lang verborgen hoe de levens van de personages onderling verbonden zijn en wie een hulpverlener is en wie een patiënt.

Eén van de patiënten van Grace is Anne, een jong meisje dat zichzelf snijdt omdat ze denkt dat ze lelijk en dom is. Ook zij verzwijgt haar zwangerschap en abortus. Grace kan haar niet helpen en Anne vertrekt naar New York waar ze actrice wil worden maar zich vooral moet behelpen met kleine rolletjes in marginale stukken. Op een dag neemt ze een meisje dat in haar portiek ligt te slapen mee naar binnen. Ze laat haar douchen, geeft haar wat eten en voor ze het weet woont het meisje bij haar in huis. Het meisje blijkt zwanger te zijn.

Opmerkelijk is hoe de aanslagen in New York zijdelings worden aangestipt; in 2002 liggen er bloemen op straat. Verder wordt er niets over gezegd: het leven van de personages kent andere drama’s. Grace en Anne willen iemand helpen maar al snel loopt het uit de hand en wordt het een zorg waar ze zich maar moeilijk van kunnen ontdoen. Het alternatief is alleen zijn en dat wordt bij Ohlin al snel eenzaamheid en hunkeren naar iemand die om hen geeft. Met groot psychologisch inzicht portretteert Ohlin afwijzing, hoop, en totale eenzaamheid.

Op het eerste gezicht is Help misschien een merkwaardige vertaling voor Inside, zoals de roman oorspronkelijk heet, maar het is een goede titel omdat de hulpeloosheid zo centraal staat in deze ontluisterende en knappe roman over het verlangen om elkaar overeind te helpen.

Rieuwert Krol

Alix Ohlin- Help. Cossee, Amsterdam. 348 blz. € 22,90.