A. Roland Holst moest in 1960 op één dag honderdvijfenzeventig keer zijn handtekening zetten. Arme bejaarde prins der dichters. Bert Bakker wilde de gehele oplage van Het experiment genummerd en gesigneerd verspreiden. Dan kun je nog zo vol goede moed beginnen – op een gegeven moment slaat de verveling toe, kramp kruipt in de wijsvinger, ringvinger slaat wit uit. Hoge nummers uit de oplage van dit boek hebben een vermoeider handtekening dan lage nummers. De handtekening reflecteert het gemoed van de dichter.

Jeroen Brouwers, wiens schrijfvermogen de laatste jaren ernstig is afgenomen, werd in 2005 gevraagd om het colofon van de bibliofiele uitgave Warme herfst te signeren. Maal tweehonderd. In de onlangs verschenen catalogus Jeroen Brouwers – en wat voor een catalogus, als ik mezelf mag feliciteren – werden twee exemplaren van Warme herfst aangeboden. Meester-verzamelaar Arie Oexman – altijd op zoek naar iets anders, iets geks, iets unieks – wilde per se het allerlaatst genummerde exemplaar aan zijn collectie toevoegen. Dat heeft namelijk een schitterend uitgelopen handtekening. Een signatuur van uitputting. Brouwers was het zat.

Vorig jaar april kon Brouwers na de presentatie van Bittere bloemen in boekhandel De Zondvloed niet signeren. Het zoontje van de boekhandelaar zette een stempel van de handtekening.

Ward Wijndelts van NRC Boeken nam zich voor de metamorfose van de handtekening van Tom Lanoye vast te leggen. Met hulp van de honderdduizenden mensen die hun Boekenweekgeschenk gesigneerd willen zien. Iedereen stuurde schutbladfoto’s naar de journalist. De uitkomst stond natuurlijk vast. Hiëroglyfen.

Nick ter Wal