Serene strips voor het stukje zenbeleving

Het is nogal een stap die de striplezer moet zetten als die zich waagt aan één van de vier delen van de spirituele reeks De dag waarop… die sinds 2019 bij uitgeverij Daedalus verschijnt. In de reeks min of meer losstaande verhalen gaan de hoofdpersonen op zoek naar de eigen ware aard, onze identiteit en de zin van alles. En inderdaad, zo zweverig als dat klinkt zo zijn de albums. Het is Happinez all over en zo moet de lezer deze stripreeks beoordelen.

En toch, het mag zo klinken, maar de verhalen zijn veel meer dan alleen maar zenverhaaltjes over loslaten, leren voelen en het doorgronden van de eigen plaats in het grotere geheel, om maar eens een dwarsstraat te noemen. De albums zijn feitelijk raamvertellingen, waarbij een actuele gebeurtenis (die wordt genoemd in de titel) als vehikel dient om oosterse volksverhalen met de lezer te delen. Verantwoordelijk voor de prettig leesbare kost is het scenaristenduo Beka – een pseudoniem van de Franse schrijvers Bertrand Escaich en Caroline Roque, die onlangs ook al met De Blauwbloezen aan de haal gingen.

Het concept is als volgt: het vierde deel van de reeks heet De dag waarop hij zijn koffers achterna reisde. Guillaume, de hij uit de titel, gaat met zijn vriendin naar Bali voor een meditatiereis. Eenmaal op Bali aangekomen blijken zijn koffers nog niet op het vliegveld te zijn. Terwijl de groep alvast naar het retraite-oord verkast, blijft Guillaume op de koffers wachten. En dan ontmoet hij allerlei mensen die met hem in gesprek gaan. En precies om die gesprekken gaat het in deze reeks.

Op dezelfde manier ging het in het eerste deel, De dag waarop de bus zonder haar vertrok en deel 3, De dag waarop ze niet naar Compostella ging. Alleen deel 2 is een buitenbeentje, om meerdere redenen: het verhaal is een soort vervolg op het eerste deel, maar slaat de plank conceptueel en inhoudelijk mis. Het is een pedante en vervelende aflevering waarin de hoofdpersoon zogenaamd zelf tot allerlei ontdekking komt en ongeveer in een sektarische club betweters beland. Een smetje, want de overige drie delen zijn zoveel beter, mooier, interessanter en leerrijker.

Voor wie er wat vanaf weet: de verhalen leunen sterk op de boeddhistische begrippen ‘kensho’ en ‘mujodo no taigen’, respectievelijk het inzicht in je ware aard en de manier waarop je die inzichten toepast in het dagelijkse leven. De verhalen die de lezer voorgehouden krijgt, gaan over heel herkenbare situaties – zaken als ongeduld, boosheid en afgunst. Die worden benoemd en in een ander perspectief gezet, soms door een anekdote uit de oude traditie te vertellen.

De enscenering tilt de sfeer van de vertellingen op een hoger niveau. De inkleuringen van Maëla zijn exotisch en op een herkenbare manier oosters. Misschien niet meteen zoals het is, maar zoals wij denken dat het moet zijn. Dat serene maakt de lezer extra vatbaar; de vriendelijke, vloeiende tekeningen van Marko (pseudoniem van Marc Armspach) dragen bij aan het gehele welbevinden. De figuren van Marko hebben altijd iets prettigs in hun gezicht, alle scherpe kantjes zijn uit hun wezen geslepen, zo lijkt het. Soms voelt die extreme positiviteit bijna gekunsteld aan; maar dan realiseren we ons weer wat we lezen. Het gaat om de positieve kant, om het inzicht. De lezer leert immers niets van agressie, boosheid en negativiteit.

De dag waarop… is niet ieders kopje yogithee, maar meer lezers zouden het eens moeten lezen. Akkoord, het is geen Robin Hood, geen onderzeeboot en geen jonge dame die wraak neemt op de moordenaars van haar familie, maar hé: moeten alle strips dan plat vermaak en simpele kost zijn? Het is juist verfrissend om soms eens iets anders te lezen, iets anders te ontdekken en ook eens verder te kijken dan de geijkte paden. Het mooie van deze stripserie is dat het heel toegankelijk is: voor geoefende lezers en voor nieuwe. Voor mensen die interesse hebben in wijsheden en voor anderen die er eens mee willen kennismaken. En na een album snel weer aan de superhelden? Prima toch! Wie zijn wij om te oordelen?

Stefan Nieuwenhuis

Beka & Marko – De dag waarop… 4: hij zijn koffers achterna reisde. Daedalus. 72 blz. hardcover. € 19,95.