Het jaarverslag van Stichting Lezen over vorig jaar staat nog niet online (van 20 april dateert het bericht ‘De publieksversie van ons jaarverslag kunt u hier binnenkort downloaden’) maar in het jaarverslag over 2019 schrijft Stichting Lezen.

Ruim 16.500 scholieren uit klas 1 tot en met 3 brachten hun stem uit. 82% van de vo-scholen doet mee aan de Jonge Jury.

Dat is – op zijn minst – een misleidende zin, want al jaren bestaat de mogelijkheid om meer dan één stem uit te brengen. Gisteren bracht Tzum het nieuws dat Margje Woodrow haar volgers met nadruk had opgeroepen om meer dan één keer te stemmen. Dat het stemmen ook anoniem kan zorgt ervoor dat het getal van 16.500 niet hard gemaakt kan worden. Dat de stemmers uit klas 1 tot en met 3 komen evenmin.

Je hoeft niet heel ver te zoeken om te bewijzen dat de cijfers van Stichting Lezen corrupt zijn. Als de uiteindelijke winnaar van vorig jaar Buddy Tegenbosch zijn volgers op Facebook oproept om te stemmen dan zitten daar weinig jongeren uit groep 1 tot en met 3 bij. Op 23 april 2020 roept Tegenbosch zijn volgers op om meer dan één keer te stemmen.

En de volgers laten blijmoedig weten hoe vaak ze gestemd hebben. Zo schrijft Coen de Kort (geboren in 1956) ‘Ik heb inmiddels zware RSI-klachten van het stemmen, Buddy. Komt wel goed dus.’

Een weekje later volgt er weer een oproep van Tegenbosch. Ene ‘Seb Silverback’, zo te zien de tienerjaren al ver voorbij, heeft ‘weer’ op Tegenbosch gestemd, ene Margje Woodrow-Truijen vindt dat Tegenbosch goed bezig is en ene Rob Habraken – die volgens zijn eigen gegevens in 1987 de school al verlaten heeft – meldt monter ‘Ik heb al dik 50x gestemd haha maar ik klap er nog even tegenaan’ en later in de comments ‘Dat recaptcha weet niet meer hoe hij moet controleren of ik geen robot ben.’ Opvallend: geen kind te zien in de reacties.


Ook Shevon Taylor uit Nieuw-Zeeland heeft gestemd al moet ze het boek nog lezen.

Volgens het jaarverslag van Passionate Bulkboek, dat wel online te vinden is, stemden in 2020 ‘ruim 10.000’ mensen. Er wordt ook geclaimd dat er 19.510 deelnemers aan de lessen waren en dat er in totaal 10.563 boeken gelezen zijn. Hoe die geteld zijn, is niet precies duidelijk.

Niet alleen Woodrow en Tegenbosch lieten volwassenen zo vaak mogelijk stemmen op de prijs van de ‘Jonge’ Jury, elke kandidaat doet dat. Ook Jennefer Mellink die dit jaar genomineerd was wijst haar volgers erop: ‘je mag zo vaak stemmen als je wil.’ Het advies wordt direct gevolgd, onder meer door Martijn Reuvekamp, geboren in 1986:

Dat het al jarenlang gebruik is bij de genomineerden en zeker bij de veelvoudige winnaar Mel Wallis de Vries devalueert wel een beetje de claim dat dit echt een prijs is van de jongeren. Op een oproep van Wallis de Vries uit 2019 (toen er dus 16.500 ‘scholieren’ een stem uitbrachten) komen bijvoorbeeld deze reacties:

Nog even voor de duidelijkheid: de auteurs doen niets illegaals, want ook de organisatie van de prijs benadrukt dat je meer dan één keer kunt stemmen. Je vraagt je af waarom. Misschien alleen maar om in de jaarverslagen te kunnen schermen met getallen die niet onderbouwd hoeven te worden, waardoor het net lijkt of je aan leesbevordering doet.

Gerlien van Dalen, directeur-bestuurder Stichting Lezen en Giel van Strien, directeur Passionate Bulkboek schreven onlangs in de Volkskrant een artikel als reactie op de pulpgate die door Yra van Dijk en Marie-José Klaver was aangezwengeld, waarbij ze benadrukten dat dit een prijs was van de jongeren en dat de winnaar de smaak van de onderbouwjeugd weerspiegelt. Wie de prijs wint, is meer een zaak van de volwassenen lijkt het. Dan kun je nog beter een echte jury hebben met verstand van zaken.