1909 in Spokane, Washington

Jess Walter maakte als schrijver zo’n twintig jaar geleden zijn start met wat meer spannende boeken; literaire thrillers, zou je kunnen zeggen. Hij won er prijzen mee. Met Schitterende ruïnes (2012, vertaald in 2014) verschoof het perspectief van de auteur uit Spokane, Washington naar de, weliswaar lichtvoetige, literaire roman. Een goed besluit: Schitterende ruïnes was ook in Nederland een succes. Speelde deze roman zich vooral af in Italië, dan moet erbij gezegd worden dat Walter in het bijzonder met veel liefde schrijft over zijn woonplaats Spokane – zoals bijvoorbeeld in De donut man (2005) – al laat hij die Spokane-romans wel bevolken door de eenzamen, de verliezers en de criminelen van de maatschappij. Spokane heeft dan ook een ruige geschiedenis van pioniersstad in de bergen; begin twintigste eeuw stond de revolutie er op het punt van uitbreken. Dat historische aspect heeft Walter – hij zit er als het ware bovenop – als uitgangspunt genomen voor zijn nieuwste, meeslepende historische roman.

Tweehonderdvijftig kroegen in Spokane en de vorige nacht waren ze allemaal even bruisend geweest, als pannen water die bijna aan de kook kwamen, overal op straat agenten op zoek naar dronkenlappen die ze te grazen konden nemen, de rosse buurt afgeladen vol aan het einde van de oogst, met de houtkapperskampen gesloten en met de aangekondigde bijeenkomst van de vakbond, de hele stad zinderend als een door de wind aangewakkerd vuur.

Jess Walter laat in De nietige miljoenen de fictieve broers Rye en Gig Dolan in de tumultueuze geschiedenis van de stad Spokane, anno 1909, tuimelen. Spokane is een nest van zwervers, seizoenarbeiders en kleine en grote criminelen, maar wordt geregeerd door het kapitaal van de mijn- en houtindustrie, met de vakbond, de International Workers of the World, als tegenkracht. In dat krachtenveld is een leven niets, zeker niet als het gaat om de zwervende seizoenarbeiders. Met Rye en Gig Dolan maken wij dat, aan de hand van Walter, welhaast aan den lijve mee. De broers zijn personages waaromheen arbeidsconflicten, macht, uitbuiting, entertainment en prostitutie worden uitgevochten, bedreven en gesavoureerd. Walter legt er een fraai plot bovenop: niemand kan iemand meer vertrouwen. Gevoegd bij een negentiende eeuws-decor van suffragettes, scherpschutters, machtswellustelingen en zeker ook arme sloebers, is De nietige miljoenen een sterk staaltje vertelkunst. En voor de liefhebbers van westerns zoals ik, onontkoombaar.

Wiebren Rijkeboer

Jess Walter – De nietige miljoenen. Vertaald door Paul Bruijn en Nicolette Hoekmeijer. Marmer, Baarn. 380 blz. € 24,99.