Elk nieuw begin levert nieuwe ervaringen op

‘Een auteur die met ieder boek beter lijkt te worden’; een dergelijke omschrijving in een recensie neigt doorgaans naar een boutade. En toch, de Canadese Susin Nielsen lijkt geheel aan deze omschrijving te voldoen. Haar boeken blonken niet bepaald in originaliteit uit: zo grossierde ze Wij zijn allemaal moleculen en Optimisme is dodelijk nog te sterk in cliché-ingrediënten uit de contemporaine adolescentenroman, overtuigde de karakterisering onvoldoende en spraken haar personages in zogenaamd gevatte – maar eigenlijk vooral bedachte – dialogen. De publicatie van romans als Het ongemakkelijke dagboek van Henry K. Larsen en Adres onbekend stelden dit beeld grotendeels bij; Nielsen vond duidelijk haar eigen stem en dat manifesteerde zich steeds sterker in humoristisch uitgewerkte verhalen over buitenbeentjes die geconfronteerd worden met de schaduwzijden des levens, maar die tegenslagen dankzij hun vitaliteit en optimisme weten te overwonnen.

Deze beknopte samenvatting lijkt ook toepasbaar op de openingsscène, geschreven als een lange flashback, uit Iets heel bijzonders, Nielsens nieuwe adolescentenroman. De innemende Wilbur, een verlegen en hypergevoelige jongen, opgevoed door twee moeders, beleeft een bijzonder gênant moment tijdens zijn eerste dag in de brugklas. Hij neemt de opdracht – een openharige brief aan jezelf over je ‘life goals’ – wat al te letterlijk en schrijft openlijk over o.a. zijn jongeheer ‘genaamd Jeremiah’. Wanneer het epistel onverwachts door een klasgenoot met minder goede bedoelingen wordt gevonden, laten de gevolgen zich raden… De ondertussen 14-jarige Wilbur wordt nog dagelijks gepest met zijn onbezonnen daad. Vrienden heeft hij nauwelijks; de 85-jarige buurman Sal niet te na gesproken. Wilburs vroegere boezemvriend Axel verliest zich ondertussen in zijn relatie met de flamboyante Fabrizio.

Ondertussen is onze protagonist uitgegroeid tot een gevoelige, tedere, poëzie schrijvende ziel met als enige doel de middelbare school te overleven. De – overigens Engelstalige – gedichten worden geregeld in het boek opgenomen. Het blijkt een goede zet van de vertaalsters en uitgeverij Lemniscaat om Wilburs schrijfsels niet te vertalen; de gedichten reflecteren Wilburs persoonlijke groei en verlenen het verhaal een authentieke stem:

Throwing caution to the wind
A high-wire act without a net
Sometimes you have to take a chance
And win – or lose – the bet

Tijdens een uitwisselingsproject met een Franse school wordt Wilburs besloten wereldje geheel op z’n kop gezet. De ravissante Charlie, letterlijk een ‘onafhankelijk denker’ met een mening over alles en nog wat, weet Wilburs hart meteen te veroveren. Helaas is onze protagonist geen ‘klassieke adonis’ en bovendien moet hij het in de strijd op Charlies hart opnemen tegen de knappe Tyler, niet toevallig zijn grootste kwelgeest. Gelukkig organiseren Wilburs vrienden – met Sal op kop – een zogenaamde interventie, geheel in stijl van Queer Eye. Niet enkel de uiterlijke transformatie, maar zeker ook Wilburs persoonlijke groei levert boeiende fragmenten op: Nielsen integreert een divers palet aan thema’s, van liefde en ware vriendschap tot machtsmisbruik en dood. Het volle leven als het ware en dat is, kortom, coming of age op z’n best.

Dat mag misschien als een overvolle jeugdroman klinken – en dat is Iets heel bijzonders ook wel – dankzij Nielsens schrijftalent ontstaat een geraffineerd en veelzijdig verhaal. Andermaal zet de auteur sterk op het empathisch vermogen van de lezer in, waardoor de immer aanwezige tragiek een plaats krijgt in Wilburs leven en daardoor draaglijk wordt. Ook de nodige dosis humor – al had dat laatste iets minder gemogen – vermijdt een te dramatisch of pessimistisch boek. Kortom, dit is opnieuw een originele en gelaagde coming of age, zoals we dat ondertussen van Susin Nielsen gewend zijn.

Jürgen Peeters

Susin Nielsen – Iets heel bijzonders. Vertaald door Lydia Meeder en Barbara Zuurbier. Lemniscaat, Rotterdam. 236 blz. € 15.99.