De echo van een man

Het is weinigen gegeven om zo teder over liefde te schrijven als James Worthy dat doet in zijn vijfde boek, Liverpool. Dit kleinood is een elegie van formaat voor zijn overleden vader, de man die hem leerde ruiken met zijn hart en die zo gul was dat hij nooit arm kon zijn. Dat gebeurde vooral op Anfield, waar vader en zoon regelmatig zij aan zij zaten om te genieten van Liverpool FC. Een jaar na het overlijden keert James terug naar Liverpool, met in zijn kontzak een zakje as van zijn vader. Als matroos verliet hij zijn geboortestad, ontmoette in een kroeg op de Martelaarsgracht een onvervalste Jordanese, kreeg kinderen met haar en wist zijn liefde voor de roden op zijn zoon over te dragen. James moet en zal zijn vaders as uitstrooien in het stadion, ook al mag dat sinds enkele jaren niet meer. Met hulp van zijn neef (‘in zijn leven is ramspoed bezig aan een estafetterace’) ontmoet hij voor het eerst drie jeugdvrienden van zijn vader. Zij vertellen hem over de jonge jaren van ‘Chugga’, zoals zijn vader vanwege zijn meedogenloze kracht liefdevol door hen wordt genoemd.

We reizen met James mee van Amsterdam naar Liverpool, op zoek naar alles wat zijn vader daar ooit heeft achtergelaten en ervaren dankzij de weloverwogen constructie hoe heden en verleden samenvallen als je rouwt. Boven elk van de veertien delen prijkt de naam van een voetballer. Als je geen hardcore kenner van voetbalteams bent, duurt het even voor je begrijpt waar ze naar verwijzen. Tezamen vormen zij het team dat verantwoordelijk was voor het mirakel van Istanbul: het stond 0-3 voor AC Milan, de wedstrijd leek een gemaakte zaak en toch won Liverpool. Tja, voetbal:

Voor sommige mensen is het de belangrijkste bijzaak in het leven, maar voor anderen is het veel meer dan dat. Voor die groep is het geen bijzaak, maar honing. Pure levenshoning. Het stroomt zoetjes door de aderen. Het troost. Het kan een weekend goud kleuren. En het is zo plakkerig dat er geen enkele herinnering kan ontsnappen.

Deze woorden stammen uit een column van Worthy in het Parool. Daar liet hij iedere week al zien dat hij een literaire shorttracker is die excelleert op de korte baan.

Ook in dit requiem weegt James Worthy als een ambachtelijke diamantslijper zijn woorden, zonder dat zijn taal gepolijst of opgesmukt overkomt. Niets is zo moeilijk als ongecompliceerd en tegelijk fijngevoelig schrijven. Zorgvuldig werkt Worthy naar zijn vergelijkingen toe en in praktisch ieder hoofdstuk (vaak niet langer dan anderhalve pagina) staat een parel van een observatie, zeker als Worthy in ultrakorte, gebeitelde zinnen mijmert over hoe het voelt om te rouwen:

Toen jij stierf heb ik een fotokopie van mezelf gemaakt die ik op het heden heb vastgeplakt. De persoon die dit zit te tikken is de echo van een man die compleet in het verleden leeft.

In zijn worsteling met het verlies van zijn vader blijft hij naar de ander toe bewegen. Zijn Liverpool toont niet alleen de innige band tussen een zoon en zijn bloedeigen vader, maar maakt even goed invoelbaar wat de onmiskenbare schakel is tussen legioenen mensen. Onvoorwaardelijke liefde en broederschap, daar draait het om.

Miriam Piters

James Worthy- Liverpool, over een stad, een club & een vader. Thomas Rap, Amsterdam. 192 blz. € 21,99.