Vliegen van A naar B, met heel veel turbulente toestanden

Het album Non-Retour: Algerije, Juli 1962 lijkt een onderdeel van iets veel groters. Van een afstandje beschouwd zien we een groep mensen op een vliegveld. Er heerst een opgefokte sfeer, het heeft niet het uitbundige van een vakantie. Deze mensen worden op het vliegtuig gezet, weg van Algerije waar zij als voormalige kolonisators en handlangers niet meer welkom zijn. Het is 1962 en in maart van dat jaar trokken de Fransen zich terug en zegevierden de Algerijnse onafhankelijkheidsbewegingen. Nu de Algerijnse Oorlog voorbij is, wordt er orde op zaken gesteld, met repatriëringsvluchten als gevolg.

Feitelijk gaat dit verhaal over één van die vluchten – het is gebaseerd op de jeugdherinneringen van de scenarist Jean-Laurent Truc. In het boek zou je Laurent in hem kunnen terugzien: een aan strips verslingerd jongetje dat het liefst Buck Danny leest. Die stripklassieker blijft in het verhaal steeds terugkeren, tot in de slotscène aan toe. Laurent reist met zijn moeder en zijn broertjes en zusjes. Verder zit er een rare mengelmoes aan types in het vliegtuig: een agent van de inlichtingendienst, een spion, een kolonel van geheime koloniale leger OAS en nog een hoop bange en opgeluchte burgers die eindelijk weg kunnen. En dan zijn er nog vreemde figuren, zoals een clichématig zwetende man en een iets te chique vrouw die zich aan de familie van Laurent opdringt: de ideale dekmantel voor wat dan ook, zou je denken.

Als deze kleurrijke poppenkast eenmaal het luchtruim kiest is er aan alle kanten rumoer en gedoe. Ook de bemanning is nerveus en dat zorgt voor een fijne, broeierige sfeer die het in dit soort avonturenstrips altijd goed doet. Het wordt nog spannender als de autoriteiten het vliegtuig tot landen dwingen, precies in een gebied waar geen van de passagiers graag wil zijn. Of wel? Voor de meeste Fransen is dit gesneden koek, voor hun is Algerije lang een open zenuw geweest. Zij weten waar het naartoe gaat. Voor ons is het nog even uitvogelen waaraan zoal wordt gerefereerd.

Waarin het verhaal een onderdeel lijkt van iets groters, komt doordat veel in de uitlegstand wordt verteld. Waarom zaken zijn zoals ze zijn, wordt meegedeeld, vooral in de richting van de jonge Laurent. Die manier van een verhaal vertellen is niet altijd een aanbeveling, maar voor de lezer, met name als die niet meteen alle feiten rond de Algerijnse burgeroorlog paraat heeft, is het voor deze keer handig. Opvallend is dat veel wordt gebracht alsof de personages al een paar albums meegaan. In dat opzicht is dit een herkenbare albumformule die zou passen in doorlopende reeksen als Largo Winch en Tango: de lezer begint bij een willekeurige gebeurtenis, volgt het verhaal en heeft aan het einde weer meer informatie opgedaan voor een volgende aflevering.

Dat zou kunnen betekenen dat Non-Retour: Algerije, Juli 1962 niet echt een afgerond verhaal is. Ergens klopt het, vooral omdat het zomaar begint zonder duiding. Wie zijn deze mensen? Waarom volgen we ze? Het is wat toevallig, al zorgt het er ook voor dat we achter iedere koffer en potentieel gevaar zien. Dat en het frisse, maar werkelijk traditionele tekenwerk zorgt ervoor dat het verhaal onderhoudend is. Hoogtepunt van het verhaal is het broeierige kleurgebruik, dat de sfeer perfect weet te vangen. Het maakt van Non-Retour: Algerije, Juli 1962 een even fraai als verrassend album: een genoeglijke drie kwartier. Of een bijzondere keuze om te vertalen, zo kan je het ook zien.

Stefan Nieuwenhuis

Patrick Jusseaume, Olivier Mangin & Jean-Laurent Truc –Non-Retour: Algerije, Juli 1962. Silvester. 76 blz. hardcover, met stofomslag. € 24,95.