Een dramatisch spel in Rome

Twee jaar geleden werd De laatste zomer in de stad, de debuutroman van de Italiaan Gianfranco Calligarich uit 1973, naar het Nederlands vertaald. De roman, die in Italië de status van klassieker heeft, kreeg van pers en lezers terecht veel aandacht. Calligarich schreef na zijn debuut vooral scenario’s voor film en televisie. Pas aan het begin van de eenentwintigste eeuw schreef hij opnieuw romans. Zijn derde roman is nu ook naar het Nederlands vertaald.

Het verhaal speelt zich, net als zijn debuutroman, af in Rome – consequent aangeduid als ‘de Hoofdstad’. De vier hoofdpersonages leren elkaar kennen in de bar De Hervonden Tijd – een knipoog naar Proust. De verteller van het verhaal is een gokker – vandaar de vele metaforen die verwijzen naar weddenschappen: fiches worden ingezet, kaarten op tafel gelegd. Deze ik-figuur vertelt het verhaal veertig jaar later als een herinnering aan de gebeurtenissen die zich tussen de personages hebben afgespeeld tijdens het jaar van de revolutie 1968. Santandrea is een vijftiger en de eigenaar van De Hervonden Tijd. Zijn jongere compagnon en tevens pianospeler is de zwijgzame dertiger Tommaso. De stoïcijnse Larry Stevens woont in Londen, maar slaapt ook geregeld op de zetel in het appartement van Tommaso. Het verhaal begint wanneer de jonge, rijke en enigmatische Alessandra de bar betreedt. Al snel verleidt ze Tommaso, niet lang daarna trouwen ze maar vreemd genoeg wordt het huwelijk ook snel weer ontbonden.

Waarom het huwelijk niet lang duurt, komt de lezer te weten door een uitstapje naar het verleden van de vrouw: Zwitserland, een vroeg gestorven moeder, een kostschool, een steenrijke vader. Later betovert Alessandra nog meer mensen: Larry Stevens en een aantal vrouwen. Maar tot aan het einde van de roman blijft ze een spel spelen met Tommaso – die zoals de overige personages meestal wordt genoemd met een bijnaam, in dit geval de Geblokkeerde Partner. Komen ook nog langs: de Masculiene Scheepvaarster, de Depri Penelope en de Azteekse Afgod. Ook belangrijke gebeurtenissen worden steevast met hoofdletter geschreven: het Groot Drama, de Grote Golfstoot.

In de omhelzing van de rivier krijgt in de pers wat minder aandacht dan De laatste zomer in de stad en dat is jammer. Ook In de omhelzing van de rivier is een sterke roman waarin Calligarich een weemoedige sfeer creëert met lange, kronkelende zinnen en een beeldrijke taal. De auteur schrijft een dramatisch verhaal dat gespeeld wordt door personages die vechten tegen vergeefsheid. De roman legt de psychologie van de personages bloot maar is tegelijk ook meeslepend. Universele onderwerpen komen aan bod: liefde, vriendschap, seksualiteit, dood. En dat alles in de steegjes en op de pleinen van het mooie Rome.

Kris Velter

Gianfranco Calligarich – In de omhelzing van de rivier. Vertaald uit het Italiaans door Manon Smits. Wereldbibliotheek, Amsterdam. 224 blz. € 22,99.