De gebruikelijke jammerklachten na het verdwijnen van een boekenprogramma

In de vele jaren dat ik voor Boekblad de ontwikkelingen in het boekenvak volgde, was het gebrek aan aandacht op de publieke omroep voor boeken en schrijvers een terugkerend thema. Ooit hadden we Adriaan van Dis, daarna het Boekenpanel bij DWDD – waar blijven trouwens de smeuïge onthullingen? – en verder was het tot op de dag van vandaag drie keer niks.

Een vast thema was ook de jammerklacht telkens als weer een boekenprogramma verdween. Allemaal de schuld van een nota bene publieke omroep, die het boek niet serieus nam. Dan klom weer een directeur van de CPNB in de pen om ‘Schande!’ te roepen. Daarna gebeurde – niets. Niemand heeft de onfeilbare formule kunnen ontdekken voor een boekenprogramma dat niet alleen hoge kijkcijfers haalt, maar ook de mensen aan het lezen en boeken kopen zet.

Eveline Aendekerk, de huidige directeur, schoot na het nieuws dat Brommer op zee zou verdwijnen meteen in de ‘Schande!’-stand, het resultaat konden we lezen in NRC Handelsblad. Heeft Aendekerk een oplossing? Komt ze verder dan het gebruikelijke Calimero-denken? Helaas. Het stopzetten van Brommer op zee ‘getuigt van kortzichtigheid’. ‘De publieke omroep ondermijnt daarmee de eigen beginselen.’ Die plaat is zo versleten, om de dichter Toon Hermans aan te halen, je hoort gewoon de onderkant. Brommer op zee trok bizar weinig kijkers, maar moest nog groeien, stelt Aendekerk. Wanneer de zijwieltjes eraf mogen, zei ze er niet bij.

Nog een gemeenplaats waar de glans wat vanaf is: in het buitenland kan het wel, boekenprogramma’s op de televisie. Nou dan! En natuurlijk is het nieuwe boekenprogramma dat in de maak is, in dit geval door Eus, niet voldoende. Verder nog wat geneuzel over het belang van literatuur, waar niemand zich een buil aan kan vallen. En klaar.
Intussen wacht de CPNB op een uitnodiging om aan te schuiven bij een verkenning, over hoe dan wel. Dat is wel heel erg mager.

In plaats van teksten van haar voorgangers onder de kopieermachine te leggen, kan de CPNB, als het ze daar ernst is, beter eindelijk eens serieus naar de materie kijken. Begin er maar mee dat het doel is mensen aan de boeken krijgen. Dus niet een boekenprogramma op de televisie. Dat kan hooguit een middel zijn, maar heeft, op de twee uitzonderingen na, uitgebreid laten zien dat het niet werkt.

Verder zou de CNPB eindelijk eens het ‘meten is weten’-principe moeten toepassen. Kom maar op met die analyse. Johan Derksen houdt boek X van auteur Y omhoog, wat zijn de effecten op de verkoop, waar vindt die verkoop plaats, welke factoren speelden ook mee? Het zou dan zomaar eens kunnen, dat al dat geroep in de krant nul effect heeft en boekenprogramma’s amper zoden aan de dijk zetten. Wat niet erg is, want dan kunnen de zeer beperkte menskracht en middelen eindelijk gericht worden ingezet.

Welkom in de eenentwintigste eeuw!

Enno de Witt