Wie Istanbul zegt, zegt Orhan Pamuk. Grote namen gingen hem voor onder wie Yusuf Atılgan, Ahmet Hamdi Tanpınar en Sait Faik Abasıyanık. En er zijn ook jongere auteurs die internationaal succes oogstten met romans waarin Istanbul een hoofdrol speelt, zoals Burhan Sönmez en natuurlijk Elif Shafak. Zie hier tien hoogtepunten uit de grote verscheidenheid aan literatuur over de stad aan de Bosporus:

1 Orhan Pamuk – Dat vreemde in mijn hoofd
Mevlut Karatas verlaat op jonge leeftijd met zijn vader het platteland van Anatolië en vestigt zich in Istanbul om een bestaan op te bouwen als bozaverkoper. Langzaam ziet hij de eeuwenoude metropool veranderen in een moderne stad waarin hij zich steeds minder thuis voelt.

2 Orhan Pamuk – Ik heet Karmozijn
Ingenieuze historische roman geschreven vanuit 21 verschillende perspectieven, waarin een van de miniatuurschilders aan het hof van Murat III wordt vermoord nadat deze zich heeft toegelegd op het maken van tekeningen in een westerse stijl. Voor het oplossen van de moordzaak wordt hulp van buiten ingeroepen.

3 Elif Shafak – De stad aan de rand van de hemel
De Indiase Jahan komt als begeleider van een witte olifant terecht in de menagerie van sultan Süleyman de Grote en weet zich op te werken tot leerknecht van de geniale architect Mimar Sinan, die in de tweede helft van de zestiende eeuw Istanbul verrijkte met talloze architectonische meesterwerken.

4 Yusuf Atılgan – De lanterfanter
Hoofdpersoon C. heeft maar één doel in het leven en dat is de ware liefde vinden. Dag in dag uit zwerft hij door de straten van de stad in de hoop dat hij haar daar zal tegenkomen. Hij bezoekt koffiehuizen, gaat naar de bioscoop en koopt schilderijen van bevriende kunstenaars.

5 Ahmet Hamdi Tanpınar – Sereen
‘Dit is het eenvoudigste liefdesverhaal dat er bestaat, bijna zo eenvoudig als een wiskundige vergelijking.’ Met deze zin begint het tweede deel van Sereen, een prachtige liefdesverklaring aan Istanbul in romanvorm van de hand van een van de grootste Turkse schrijvers van de vorige eeuw.

6 Yaşar Kemal – Ook de vogels zijn verdwenen
In Florya, vlak bij het oude presidentiële buitenverblijf van Atatürk, vangen in de jaren zeventig drie jongens zangvogels om die als beschermvogels te verkopen in de stad. Wie de vogels hun vrijheid teruggeeft verwerft daarmee een plaatsje in de hemel. Op een dag raakt er een valk in de netten verstrikt.

7 Oğuz Atay – Het leven in stukken
In een caleidoscopische compositie van verhalen, gedichten, brieven, dagboekfragmenten, toneelteksten en leerstellingen ontvouwt zich het verhaal van Turgut Özben, die probeert uit te vinden waarom zijn beste vriend zichzelf van het leven heeft beroofd.

8 Sait Faik Abasıyanık – Verhalen uit Istanbul
Bloemlezing van verhalen over Istanbul die Sait Faik Abasıyanık schreef tussen 1934 en 1954. Deze schrijver geldt als een van de belangrijkste Turkse korteverhalenschrijvers van de vorige eeuw en munt uit in prachtige observaties en betoverende beeldspaak.

9 Burhan Sönmez – Labyrint
Blueszanger Boratin heeft tevergeefs geprobeerd zelfmoord te plegen door van de Bosporusbrug te springen en ontwaakt in een ziekenhuis met een ernstige vorm van amnesie. Vervreemd van zijn eigen identiteit gaat hij in Istanbul op zoek naar aanknopingspunten uit het verleden.

10 Irfan Orga – Aan de oevers van de Bosporus
Memoires van Irfan Orga, die in 1908 in Constantinopel wordt geboren in een zeer welgestelde familie. De Eerste Wereldoorlog maakt een definitief einde aan het onbezorgde leventje; de vader sterft onderweg naar de Dardanellen, het Ottomaanse Rijk komt ten val en de familie moet leren overleven onder armoedige omstandigheden.

Zijn er andere boeken die over Istanbul moet lezen, laat je reactie dan achter.

(foto © Ronald Ohlsen)