Nieuws: Aggie van der Meer (1927 – 2023) overleden
Afgelopen zaterdag is Aggie van der Meer op 95-jarige leeftijd overleden. Van der Meer schreef poëzie en proza in het Fries, terwijl ze van huis geen Fries sprak. In 1964 verscheen van haar een kinderboek (It kemiel fan omke Romke), maar ze werd pas op latere leeftijd, vanaf 2000, echt literair actief. In 2011 kreeg ze de Piter Jellesprijs voor de historische familieroman Oerfeart en in 2019 de Gysbert Japicxpriis voor haar hele werk (zie hieronder het videoverslag van haar kleinzoon).
Voordat haar eerste bundeling van gedichten werd uitgebracht in 2000, De stêd, it bist, de ingel, publiceerde Van der Meer in tijdschriften. In de allereerste papieren Tzum uit 1998 stond het volgende gedicht:
Una Sancta Catholica
Ek de papieren biskop hat in stim. Salang’t er syn partij
blaast yn it hillich koar fan wijden, telt er as de
oaren mei en is er wis fan ieuwenâlde privileezjes.Ja en amen is lij wetter, bloed en brea. En seine
en de folle houwe fan ‘e leafde foar de mannichten
trou oan it ienris sprutsen wurd, bûgjend foar
de ienris skreaune lear en syn betûfte tsjinners.Se sille swije, de biskop en de mannichten, as it wijde
foechhawwend laach boppe fan ‘e hege toer de spulskeinders,
mei elk syn eigen god en elk syn eigen letter, yn it
krús gripe en mei hillige grime ta bekearing twinge.
In vertaling:
Una Sancta Catholica
Ook de papieren bisschop heeft een stem. Zolang hij zijn
partij blaast in het koor van ingewijden, telt hij als de
anderen mee en gunt men hem, om niet, zijn privileges.Ja en amen is als honing, melk en brood. En zegen en
en de volle breedte voor de liefde van de scharen. Trouw
aam het eens uitgesproken woord, buigend voor de eens
geschreven leer en zijn geslepen knechten.Zij zullen zwijgen, de bisschop en de scharen, als het
bevoegd gezag, uit zijn ivoren toren, de spelbrekers,
met elk zijn eigen god en elk zijn eigen letter, in het
kruis grijpt en met heilige gram tot bekering dwingt.
(foto Aggie van der Meer in 2007 in gesprek met een jonge lezer, CP)
Grapjas, dat is Doeke Sijens!
Se wille swije moet gelezen worden als ; Se sille swije.
Ja en amen is lij wetter bloed en brea is letterlijk : Ja en amen is lauw water bloed en brood, en de Nederlandse vertaling doet geen recht aan de vele associaties in de regel van Aggie van der Meer. Vertalen van haar muzikale teksten in het Nederlands is ook een deksels moeilijk karwei…..goede vertalers gevraagd voor haar bijzonder werk!
Dank voor de correctie, heb ik doorgevoerd. Die vertaling heeft ze destijds zelf gemaakt (dacht ik, wij in ieder geval niet).
Ik vond destijds ” de Achttjin ” van Aggie van der Meer de moeite van het vertalen waard. Aggie heeft toen zelf een stuk van deze roman vertaald naar het Nederlands. Die tekst is gelezen door iemand die ook Nederlandse schrijvers begeleidt . De vertaling zou volgens die redacteur amper publiek vinden onder Nederlandstalige lezers. Ik heb toen de Nederlandse tekst van Aggie gelezen: en ik was het eens met de redacteur. Het muzikale van de Friese tekst was weg. Aggie heeft sindsdien geen poging meer gewaagd haar eigen werk te vertalen. Een goede vertaler hebben we toen niet kunnen vinden, maar wat ook toen al een belangrijke rol speelde waren de centen! Vertalen kost geld, en de vergoeding voor vertalers was ook toen al niet om over naar huis te schrijven. Ik heb toen geen verdere pogingen ondernomen
.In 2022 is een tweetalige uitgave van ” de Sneinen ” uitgekomen: ” de Sneinen, de zondagen,” De vertaling vond pro Deo plaats! Lezers die de Friese taal verstaan maar moeizaam lezen kunnen door deze bundel doordringen tot het bijzondere van Aggie’s werk. Geduld is ook bij deze bundel gevraagd. Hoite Pruiksma , musicus en componist ,heeft regelmatig teksten van Aggie op muziek gezet en uitgevoerd, want ook hij vindt haar teksten erg muzikaal. Het drietalige boek “Útsicht van Aggie van der Meer en Hoite Pruiksma en Foppe Schut ” verschenen in 2022, is de moeite meer dan waard . Friese teksten van Aggie ook vertaald in het Engels en het Nederlands , prachtige foto’s van het Friese platteland , en muziek van Pruiksma op teksten van Aggie van der Meer als cd aan deze uitgave toegevoegd. Ik hoop dat Aggie’s laatste redacteur, Ernst Bruinsma ,ook de tijd vindt om een tweetalige keuze uit haar werk te verzorgen. Maar redacteuren zijn vaak mensen die veel ballen in de lucht moeten houden , en dat is een vermoeiende bezigheid!