(Nick ter Wal van antiquariaat en uitgeverij Artistiek Bureau plaatste dit in memoriam van Boris Rousseeuw op zijn blog, we herplaatsen het hier met zijn toestemming.)

Op 27 februari 2024 is Boris Rousseeuw, oprichter van De Carbolineum Pers, overleden. Hij was al enige tijd ziek, maar zijn dood kwam voor mij als een verrassing. Voor Artistiek Bureau heeft Boris Rousseeuw veel betekend. Mijn eigen verzameling heeft hij, sinds mijn eerste aankoop op 21 juni 2003, met een paar fraaie edities verrijkt.

Op mijn verzoek drukte Boris op zijn handpers in 2014 de eerste bibliofiele uitgave met het imprint Artistiek Bureau. Daarna volgden er nog elf. Onlangs was hij aan een nieuwe opdracht begonnen: de uitgave van een lange reisbrief van Belcampo uit Denemarken, met een inleiding door biograaf Nico Keuning. Drie schitterende houtsneden van Nicholas Meersschaert lagen al klaar om afgedrukt te worden. Het boek zal er niet komen.

Boris maakte degelijke, klassieke boeken. Hij had een stel getalenteerde houtsnijders om zich heen verzameld, die voor zijn boeken illustraties maakten. Het fonds van De Carbolineum Pers was literair en boekhistorisch. Boris gaf nieuwe poëzie en niet eerder gepubliceerd proza van bekende auteurs als Benno Barnard en Arnon Grunberg uit, naast correspondenties van Louis Couperus en Stijn Streuvels, memoires van antiquaren, uitgaven over boekbanden en boekenveilingen. Veronachtzaamde verhalen uit een grijs verleden gaf hij een nieuwe glans door de tekst te combineren met passende houtsneden. Tegelijk knipoogden zijn uitgaven vaak naar het begin van de twintigste eeuw: een stevig corps op de titelpagina en handgekleurde sierletters aan het begin van een alinea.

Boris werkte uiterst professioneel. Hij had een strakke jaarplanning. In een online DCP-checklist hield hij zijn administratie bij. Vrijwel wekelijks bezocht ik de nieuwspagina van zijn website, waar uitgaven werden aangekondigd. Op die pagina hield Boris ook een soort dagboek bij.

De snelheid waarmee hij teksten in lood zette en oplagen drukte heeft me altijd verbaasd. Aan Dank na dato van Thomas Rosenboom begon hij op 21 mei 2020 en op 1 juni meldde hij me dat de oplage gereed was. Op een zetfout heb ik hem overigens nooit kunnen betrappen.

Van zijn drukwerk voor Artistiek Bureau zijn mij het dierbaarst: Uitzicht op zee van A.L. Snijders, vanwege de perfecte wisselwerking tussen tekst en beeld, en X van Rob van Essen, niet in de laatste plaats omdat Boris erin slaagde auteur en titel op de smalle rug van het omslag te drukken.

Veel van zijn uitgaven raakten binnen een week na verschijnen uitverkocht – veel, niet alle. Van de in 1991 uitgegeven dichtbundel Ik droomde dat ik Jan Arends was van Frans Pointl verkocht Boris pas in 2015 het laatste exemplaar. ‘Er is slow cooking en er is slow selling,’ noteerde hij in het drukkersdagboek. Met dezelfde humor schreef hij, na het zien van de torenhoge veilingopbrengst van zijn uitgaafje Simon Carmiggelt en mijn moeder, op 18 september 2020:

Zeven jaar geleden drukte ik in opdracht een klein boekje van Arnon Grunberg, in 20 exemplaren. Ik vroeg de uitgever 10 euro per exemplaar, wat achteraf bekeken, gezien mijn werkuren, te weinig was. En kijk nu. Het was een goede investering, voor iemand anders dan.

Dat zou nog herhaaldelijk gebeuren. Kwijt in de tram met in 2014 een nieuwprijs van 75 euro bracht acht jaar later op Catawiki 550 euro op. Voortaan verkocht Boris uitsluitend nog aan liefhebbers, niet aan ‘sjacheraars’.

Op 28 oktober 2022 stond er op de nieuwspagina een kort bericht:

Wegens ziekte en revalidatie ligt deze pers voorlopig stil.

In maart 2023 mailde hij me dat hij weer aan het drukken was, ‘aan minder dan halve kracht weliswaar’. Twee maanden later zat zijn gezondheid nog steeds ‘in het sukkelstraatje’, maar hij had goede moed. Op 13 februari jongstleden verscheen nog een vroeg toneelstuk van Arnon Grunberg, vanwege een omvang van 12.000 woorden digitaal geproduceerd. Dit is definitief het laatste drukwerk van De Carbolineum Pers.

Tussen 1989 en 2024 rolden er bij De Carbolineum Pers 294 uitgaven van de pers, volgens de checklist van Boris althans. Het zijn er zelfs meer: enkele privé-uitgaven in opdracht en de vele tientallen prospectussen, die hij tot 2021 voor vrijwel elke uitgave drukte en per post verspreidde, staan niet in zijn bibliografie.

Nick ter Wal

(foto via Facebookpagina van Boris Rousseeuw: Gerrit Komrij signeert een uitgave van De Carbolineum Pers in 2007, rechts Boris Rousseeuw)