Introductie in optima forma

Wat had ik op de middelbare school graag les gehad van Natalie Haynes. Dikke kans dat ik dan met Grieks en Latijn op het puntje van m’n stoel had gezeten in plaats van de vakken na een jaar al voor gezien te houden.

De Engelse schrijfster Natalie Haynes heeft zowel een enorme vakkennis (ze studeerde klassieke talen in Cambridge) als het talent die kennis met een breed publiek te delen. Op BBC Radio 4 presenteert ze inmiddels al negen seizoenen lang Natalie Haynes Stands Up for the Classics, een show waarin ze de luisteraars op een stand-upcomedy-achtige manier laat kennismaken met personages uit de klassieke oudheid. En er zijn haar boeken, fictie en non-fictie, waarin ze de verhalen uit de Griekse en Romeinse mythologie opnieuw vertelt en bekijkt vanuit het perspectief van de vrouw.

In 2022 verscheen De kruik van Pandora, waarin Haynes de verhalen centraal zet van enkele beroemde vrouwen uit de Griekse mythen, zoals Medusa, Klytaimnestra en Medea. In het boek probeert Haynes het eendimensionale beeld dat we van hen hebben bij te stellen en pleit ze voor meer aandacht voor de complexe karakters van deze vrouwen.

Iets soortgelijks doet ze in De macht van godinnen. Hierin laat de schrijfster ons kennismaken met bekende en minder bekende godinnen, zoals de muzen en de furiën, Hera, de vrouw van oppergod Zeus, Afrodite, godin van seks en begeerte, Artemis, godin van de jacht, Demeter, godin van de landbouw, Hestia, godin van de haard en het offervuur, en Athene, godin van de oorlog en wijsheid. Ze doet dat door uit allerlei bronnen te citeren, soms in de vorm van een fraai staaltje close reading van de Latijnse of Griekse bron. Veel vaker ook door een uitstapje te maken naar de schilder- of beeldhouwkunst, en zelfs naar populaire series en films. Daarbij toont ze regelmatig aan hoe onthutsend slecht er in de oudheid werd omgegaan met vrouwen, en hoe hun rol in de overgeleverde verhalen in veel gevallen is genegeerd of gemarginaliseerd. Een thema dat de rode draad vormt in Haynes’ hele oeuvre.

Wat dit boek zo onweerstaanbaar maakt is het ongelooflijke vertelplezier dat van de pagina’s spat. Haynes is een begenadigd verteller die met veel humor en relativeringsvermogen de lezer door de wereld van de Griekse mythologie gidst. Daarbij weet ze vaak verrassende verbanden te leggen naar de cultuur van nu, waardoor ze de oude verhalen fris en toegankelijk houdt voor een nieuwe generatie.

Hulde ook aan Henny Corver en Frits van der Waa, die Haynes’ levendige vertelstijl perfect naar het Nederlands hebben weten te vertalen.

Jos Noorman

Natalie Haynes – De macht van godinnen: moed, verlangen, jaloezie en passie in Griekse mythen. Vertaald door Henny Corver en Frits van der Waa. Meulenhoff, Amsterdam. 336 blz. € 24,99.