Wat de nacht een mens kan leren

Je voelt het op je klompen aan. Als Seong-Ji en Ji-won klaar zijn met de middelbare school en naar verschillende universiteiten vertrekken, wordt hun innige, jeugdige vriendschap op de proef gesteld. Ondanks alle beloftes die ze elkaar doen, lukt het niet om elkaar nog vaak te zien. Helemaal niet zelfs, tot groot verdriet van Seong-Ji, die naast haar studie al haar tijd kwijt is aan een nachtelijk bijbaantje in een minisupermarkt. Ze telt de dagen dat zij Ji-won niet ziet. Die dagen zijn hoofdstuktitels, waarmee sprongen in de tijd worden gemaakt.

De eenzaamheid van Seong-Ji wordt mooi ingekleurd door Dahmani, die met het nachtbaantje een slimme manier heeft gevonden om de twijfel en het verdriet van Seong-Ji weer te geven. Het zijn nachtelijke aquarelkleuren, in combinatie met het helle van de supermarkt. Het trieste gezicht van het meisje helpt ook mee. Complimenten voor Dahmani die het aandurft om een brildragende hoofdpersoon op te voeren – er is een verhaaltechnische reden voor, maar toch. Brillen zijn net als fietsen: beter te vermijden, want lastig consistent te tekenen.

Langzaam verandert Seoul before sunrise. Net als de dagelijkse routine van Seong-Ji in het verhaal slijt, ontmoet ze een zonderlinge vrouw die ’s nachts in huizen binnensluipt om de interieurs te fotograferen en na te tekenen. Zij kan dat omdat ze bij een verhuurbedrijf werkt en weet wanneer de bewoners niet thuis zijn. Ze verleidt Seong-Ji om mee te gaan. Met het binnengaan van de verschillende huizen ontdekt Seong-Ji steeds meer over zichzelf: er zit een ijzersterke beeldspraak in dit gegeven.

De huisbezoeken hebben iets moois: Seong-Ji verkent niet alleen de onbekende plekken van anderen, maar ook die van zichzelf. De gesprekken die de twee in de kamers voeren, zijn invoelend en bij vlagen filosofisch, vooral door het leeftijdsverschil. Het loskomen van haar jonge leven, met alle opgelegde regels en wetmatigheden, zet bij Seong-Ji alles op scherp. Ze ervaart misschien voor het eerst iets van vrijheid, van zelf keuzes maken. Het verhaal gaat in die ontwikkeling mee: het wordt losser, avontuurlijker en creatiever. Hoogtepunt is een onderwaterscène waarin droom en werkelijkheid door elkaar lopen. Het heeft daar iets weg van Skip van Molly Mendoza: ook daar lopen geconditioneerd gedrag en een onontwikkelde vrijheidsbeleving aanvankelijk langs elkaar, en helpt het samensmelten van gevoelens de adolescent verder in het leven.

Haar nachtelijke avonturen met de vrouw zorgen ervoor dat ze ook haar verleden met Ji-won onder ogen komt. In de nacht is alles immers rustiger, eerlijker, en wordt er niet geoordeeld. Tijdens een dramatische slotscène wordt duidelijk hoe ze intussen verder zijn gegaan. In de avond van dag 149 zien ze elkaar weer: er is veel veranderd, voor Seong-Ji is daarbij ook veel helderder geworden. De nachten zoals ze die de laatste tijd beleeft, geven haar veel nieuwe inzichten, terwijl de dagen haar blijven confronteren. De ontmoeting met Ji-won voltrekt zich binnen die context: wij voelen met Seong-Ji mee, maar worden evengoed deelgenoot van de ontwikkelingen die Ji-won heeft doorgemaakt.

Dahmani vertelt een prachtig en emotioneel verhaal over verdriet, twijfel en vriendschap. Zo samengevat klinkt het als de zoveelste poging iets te maken van de overgang van kind naar volwassene, maar Seoul before sunrise gaat vanwege het inventieve onderscheid tussen dag en nacht, op meerdere verhalende vlakken, veel verder de diepte in. Verhalend maakt Dahmani heel creatieve keuzes, die je dwingen om je leestempo aan te passen. Daarbij zijn de aquareltekeningen ronduit spectaculair. Het maakt van Seoul before sunrise meer dan een vette aanrader: het is een verhaal dat nog een tijdje in je hoofd blijft zitten. Fraai!

Stefan Nieuwenhuis

Samir Dahmani – Seoul before sunrise. Humanoids. 140 blz. $ 24,95.